مقررات حفاظت از آزمودنی های انسانی

مقررات حفاظت از آزمودنی های انسانی

 

مقررات حفاظت از آزمودنی های انسانی

پیشرفت‌های سریع و چشمگیر دانش پزشکی طی نیم قرن اخیر و کشف روش‌های جدید پیشگیری، تشخیص و درمان، مرهون انجام پژوهش‌های علمی است. بی‌شبهه همه‌ی روش‌های جدید درمانی و پژوهشی خالی از ضرر نیستند و در بیشتر موارد بی ضرر بودن انجام پژوهش بر روی حیوانات تضمینی برای ایمن بودن آن بر انسان نمی‌باشد. لذا اکثر روش‌های نوین درمانی سرانجام باید روی انسان‌ها آزمایش و ارزیابی گردند. این امر، این سئوال را پیش می‌آورد که به چه نحو می توان این آزمایشات را بر روی انسان انجام داد؟ و نیز تدوین چه مقررات و آئین‌نامه‌هایی جهت رعایت نکات اخلاقی در فرآیند تحقیق ضروری است؟ حفاظت آزمودنی های انسانی

  به‌لحاظ تاریخی نخستین بیانیه بین‌المللی در زمینه پژوهش روی انسان‌ها، بیانیه نورمبرگ بود که در سال 1947 درجریان محاکمه‌ی پزشکانی که درحکومت نازی‌ها طی جنگ جهانی دوم، بر روی زندانیان و اسرا آزمون‌های غیراخلاقی انجام داده بودند، صادر شد. در سال 1964 در هجدهمین گردهم آئی جامعه‌ی پزشکی جهانی
World Medical Association ” WMA” در هلسینکی، برای راهنمایی پزشکانی که دست اندرکار پژوهش‌های بالینی بودند، قوانینی تدوین گردید که به بیانیه‌ی هلسینکی I معروف شد. همین انجمن در بیست و نهمین اجلاس خود در سال 1975 در توکیو در بیانیه‌ی مذکور اصلاحاتی به عمل آورد و بیانیه‌ی هلسینکی II را به تصویب رساند. در سال 1981 راهنمای چگونگی اجرای بیانیه‌ی هلسینکی، در پروژه‌ی مشترک سازمان جهانی بهداشت و شورای سازمان‌های بین المللی علوم پزشکی (CLOMS) تدوین شد و دستور اجرای بیانیه و نیز چگونگی کاربرد مفاد آن در شرایط خاص اعلام گردید. تلاش‌های فوق، اهمیت رعایت حقوق انسانی در پژوهش‌ها را بیش از پیش روشن می‌نماید.

 

جهت مشاهده مطالب روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی کلیک کنید.

 

  روح کلی حاکم بر بیانیه‌های بین المللی مذکور و نیز ویژگی‌های شرع مقدس و فرهنگ جامعه‌ی اسلامی ما بر رعایت موازین اخلاقی از جمله: احترام به استقلال و اختیار انسان، حفظ کرامت، حقوق و رفاه وی، احتراز از تحمیل زیان‌های احتمالی بر افراد مورد تحقیق، برخورد صادقانه با آزمودنی، تعهد پژوهشگران نسبت به رازداری در قبال اطلاعاتی که در بدو و یا درحین تحقیق در مورد آزمودنی کسب می‌نمایند، صحه می گذارد. با وجود این، تاکنون هیچ نوع موازینی دراین حیطه درایران تدوین و اعلام نگردیده بود.

  مرکز مطالعات و تحقیقات اخلاق پزشکی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با عنایت ویژه به نیاز مبرم به تهیه و تدوین موازین اخلاقی در پژوهش‌های علوم پزشکی، پس از انجام یک طرح پژوهشی تحت عنوان
«تدوین موازین اخلاقی و حقوقی جهت حفاظت از آزمودنی در پژوهش‌های علوم پزشکی» و مطالعاتی بر روی کتب و مقالات منتشره درباره رضایت آگاهانه، نفع و ضرر و نحوه‌ی انتخاب آزمودنی و همچنین مرور بیانیه‌های نورنبرگ، هلسینگی و گزارش بلمونت موفق به تدوین کدهای اختصاصی در این زمینه شد. در این راستا از تجربیات و رهنمودهای گرانقدر اساتید و صاحب نظران فلسفه، پزشکی، فقه و حقوق در تطابق نتایج پژوهش مذکور با فقه و حقوق اسلام و نیز فرهنگ و اعتقاداتت جامعه استفاده گردید. پس از انجام امور فوق و تهیه‌ی کدهای مذکور و نظرخواهی کتبی از دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور، نتایج حاصله درکمیته‌ی کشوری اخلاق در پژوهش‌های علوم پزشکی مورد بحث و بررسی قرار گرفت و به تصویب نهایی رسید.

  اینک، کدهای مصوب حفاظت از آزمودنی در پژوهش‌های علوم پزشکی جهت بهره‌برداری و مبنای قضاوت اخلاقی در کمیته های منطقه‌ای اخلاق در پژوهش‌های علوم پزشکی، به شرح ذیل اعلام می گردد:

  1- کسب رضایت آگاهانه درکلیه‌ی تحقیقاتی که بر روی آزمودنی انسانی انجام می‌گیرد ضروری است. در مورد تحقیقات مداخله‌ای کسب رضایت آگاهانه باید کتبی باشد.

  2- ارجحیت منافع جامعه یا پیشرفت علم نمی تواند توجیهی برای قراردادن آزمودنی درمعرض ضرر و زیان غیرمعقول بوده و یا محدودیتی در اعمال اراده و اختیار او ایجاد نماید.

  3- کسب رضایت آگاهانه بایستی فارغ از هرگونه اجبار، تهدید، تطمیع و اغوا انجام گیرد در غیراینصورت، رضایت اخذ شده باطل و هیچ اثر قانونی بر آن مترتب نیست و در صورت بروز هرگونه خسارت، مسئولیت آن متوجه پژوهشگر خواهد بود.

  4- در مواردی که به‌لحاظ تشکیلاتی، محقق موقعیتی بالاتر و موثرتر نسبت به آزمودنی داشته باشد، علت انتخاب آزمودنی باید به تایید کمیته‌ی اخلاق در پژوهش رسیده و توسط فردی ثالث، رضایت آگاهانه کسب شود.

  5- در انجام تحقیقات علوم پزشکی اعم از درمانی و غیردرمانی، محقق مکلف است اطلاعات مربوط به روش اجراء و هدف از انجام تحقیق، زیان‌های احتمالی، فواید، ماهیت و مدت تحقیق را به میزانی که با آزمودنی ارتباط دارد به وی تفهیم نموده و به سوالات او پاسخ‌های قانع‌کننده دهد و مراتب مذکور را در رضایت نامه قید نماید.

  6- در تحقیقات علوم پزشکی، باید قبل از انجام تحقیق، تمهیدات لازم ( از قبیل امکانات پیشگیری، تشخیصی، درمانی ) فراهم گردد و در صورت بروز خسارت غیرمتعارف، جبران شود.

  7- نحوه‌ی ارائه‌ی گزارش یا اعلام نتیجه‌ی تحقیقات، ‌باید متضمن رعایت حقوق مادی و معنوی عناصر ذیربط
(آزمودنی پژوهشی، پژوهش و سازمان مربوطه) ‌باشد. حفاظت آزمودنی های انسانی

  8- محقق باید به آزمودنی اعلام نماید که او می‌تواند در هر زمان که مایل باشد از شرکت در تحقیق منصرف شود. بدیهی است در صورت انصراف، پژوهشگر مکلف است مواردی را که ترک تحقیق، تبعات نامطلوبی را نصیب آزمودنی می‌نماید به ایشان تفهیم نموده و او را حمایت کند.

  9- چنانچه به نظر پژوهشگر ارائه‌ی بعضی از اطلاعات به آزمودنی، منجر به مخدوش شدن نتایج تحقیق گردد، عدم ارائه‌ی این اطلاعات باید با تائید کمیته‌ی اخلاق در پژوهش باشد و ضمناً برنامه ریزی کاملی جهت آگاهی به موقع آزمودنی از آن اطلاعات تدارک دیده شود.

  10- مسئولیت تفهیم اطلاعات به آزمودنی به عهده‌ی محقق است و در مواردی که فرد دیگری این اطلاعات را به آزمودنی بدهد از محقق سلب مسئولیت نمی‌گردد.

  11- شرکت دادن آزمودنی در پژوهش، بدون ارائه‌ی اطلاعات مربوط به پژوهش، ممنوع است. مگر اینکه آزمودنی، آگاهانه ازحق خود در کسب اطلاعات صرفنظر کرده باشد.

  12- در تحقیقات کارآزمایی بالینی (Clinical trials) که وجود دو گروه شاهد و مورد ضروری است، باید به آزمودنی‌ها اطلاع داده‌شود، که در تحقیقی شرکت کرده‌اند که ممکن است به‌طور تصادفی در یکی از دو گروه فوق قرار گیرند.

  13- در تحقیقات درمانی میزان ضرر و زیان (Risk) بایستی کمتر از منافع (Benefits) تحقیق باشد. مرجع تشخیص منافع و مضرات، کمیته‌ی اخلاق در پژوهش می‌باشد که پس از مشورت با متخصصان حرفه‌ای رشته‌ی مربوطه اعلام نظر می‌نماید.

  14- در تحقیقات غیردرمانی میزان ضرر قابل پذیرش نبایستی از میزان ضرری که آزمودنی در زندگی روزمره با آن مواجه است بیشتر باشد. توضیح آنکه درمحاسبه ضرر و زیان در زندگی روزمره، ضرورت دارد آن دسته از ضرر و زیان‌هایی که آزمودنی به اقتضای موقعیت و شرایط شغلی، سنی، زمانی و مکانی با آن‌ها مواجه می‌باشد مستثنی گردد.

  15- عملی، ساده، راحت، سریع و اقتصادی بودن و مشابه آن نمی‌تواند توجیهی برای مواجه نمودن آزمودنی با ضرر و زیان اضافی در تحقیق باشد.

  16- در تحقیقاتی که دارای زیان احتمالی بوده و آزمودنی‌هایی در آن‌ها مورد پژوهش قرار می‌گیرند که دچار فقر فرهنگی یا اجتماعی و یا مالی هستند، لازم است درک صحیح آزمودنی‌ها از این زیان‌ها، مورد تایید کمیته‌ی اخلاق در پژوهش قرار گیرد .

  17- محقق موظف است که اطلاعات مربوط به آزمودنی را به‌عنوان « راز تلقی و آن را افشاء ننموده و ضمناً شرایط عدم افشاء آن را نیز فراهم کند، مگر آنکه دراین مسیر محدویتی داشته باشد که در اینصورت باید قبلاً آزمودنی را مطلع نماید.

  18- در مواردی که آزمودنی، از نوع دارو در تحقیق بی اطلاع باشد، محقق بایستی ترتیبی اتخاذ نماید که در شرایط ضروری، اطلاعات مربوط به دارو را در اختیار آزمودنی و یا پزشک معالج او قرار دهد.

  19- هرگونه صدمه جسمی و زیان مالی که در پی انجام تحقیق بر آزمودنی تحمیل شود، بایستی مطابق قوانین موجود جبران گردد .

  20- انجام روش‌های گوناگون تحقیق نباید مغایر با موازین دینی و فرهنگی آزمودنی و جامعه باشد.

  21- در شرایط مساوی در روند تحقیق – چه از نظر نوع آزمودنی و چه از نظر روش تحقیق – انتخاب آزمودنی از بین زندانیان و گروه‌های خاص (‌صغار، عقب‌ماندگان ذهنی، مبتلایان به زوال عقل، بیماران روان‌پریش و جنین )‌ از طرفی و بقیه جامعه از طرف دیگر، انتخاب اولویت به عهده کمیته‌ی اخلاق در پژوهش است .

  22- شرکت زندانیان درتحقیقاتی که نتایج آن منحصر به زندانیان می‌شود با کسب رضایت آگاهانه‌ی کتبی بلامانع است.

  23- زندانیان را به‌علت شرایط خاص از جمله در دسترس بودن آنان نباید به‌عنوان آزمودنی ترجیحی در تحقیقات شرکت داد و از طرفی نیز نمی‌توان آن‌ها را از منافع تحقیق محروم نمود.

  24- شرکت گروه‌های صغار، عقب‌ماندگان ذهنی، مبتلایان به زوال عقل و بیماران روان پریش درکلیه‌ی تحقیقات به شرط کسب رضایت کتبی از ولی قانونی آن‌ها و اثبات ضرورت انجام چنین تحقیقی بلامانع است. درصورتیکه درابتدای تحقیق، آزمودنی، زوال عقل و یا علائم روان پریشی نداشته و در مدت انجام تحقیق مبتلا به علائم روان‌پریشی (Psychotic signs) و یا زوال عقل گردد، رضایت قبلی باطل بوده و باید از ولی قانونی او رضایت کتبی کسب شود. آزمودنی‌هایی که در ابتدای تحقیق روان‌پریش یا صغیر بوده‌اند، اگر در مدت انجام تحقیق به ترتیب واجد صلاحیت یا کبیر شوند، رضایت قبلی ولی ایشان باطل بوده و لازم است رضایت کتبی جدیدی از خود ایشان کسب شود .

  25- انجام تحقیقات غیردرمانی بر روی جنین مجاز نیست. انجام تحقیقات درمانی هنگامی بر روی جنین مجاز است که به نفع جنین و مادرش بوده و ضرری متوجه هیچ یک از آنان نگردد. بدیهی است کسب رضایت آگاهانه‌ی کتبی از مادر و ولی قانونی جنین ضروری است .

  26- انجام تحقیق بر روی جنین‌های سقط شده به شرط ضرورت و رعایت موازین قانونی بلامانع است.

حفاظت آزمودنی های انسانی

جهت مشاهده مطالب روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی کلیک کنید.

 

ملاحظات اخلاقی پژوهش در آموزش پژوهش و آموزش به عنوان دو رکن اساسی علوم پزشکی از یکدیگر جدا نبوده و بهم پیوستگی دارند. ارزش هاي عمومی که پژوهش گرانِ آموزشی کار علمی و حرفه اي خود را بر آنها بنا می کنند، ریشه در اصول و باورهاي مشترکی دارد که در هر حرفه اي مورد احترامند. این ارزش ها در مبانی اعتقادي و فرهنگی ما نیز از غناي بسیاري برخوردارند. به همین منظور دانشکده آموزش عاوم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اقدام به تدوین کدهاي اخلاقی حاکم بر پژوهش هاي آموزشی و تعریف اصول این حوزه نموده است. بدیهی است نظرات ارزشمند صاحب نظران ، اساتید و پژوهشگران محترم در بهتر شدن این مهم به ما یاري می رساند.

نکته قابل توجه این است که در هر حال پایبندي به استانداردهاي اخلاقی در هر حوزه اي از جمله پژوهش در آموزش بیش از هر چیز به تقوي و تعهد حرفه اي محققان در رعایت این اصول و آموزش آن به فراگیرندگان خود بستگی دارد. ـکدهاي اخلاقی تدوین شده و اصول ذکر شده دربرگیرنده استانداردهاي اخلاقی هستند که مسئولیت حرفه اي پژوهشگران آموزشی و نحوه عمل آنان را تعریف می کند. این اصول و دستور العمل ها می بایستی به عنوان راهنمایی در فعالیت هاي حرفه اي مد نظر باشند.

این اصول هنجارهاي حاکم بر فعالیت پژوهشی در حوزه آموزش را تعریف نموده و راهنمایی براي عمل فراهم می نمایند. اصول اصول مطرح شده در زیر راهنمایی براي پژوهشگران آموزشی هستند تا آنان بتوانند در عرصه هاي گوناگون عمل خود نکات اخلاقی را تشخیص داده و به همین اساس فعالیت حرفه اي خود را به بهترین شکل انجام دهند

. 1ـ صلاحیت حرفه اي: ـ پژوهشگران آموزشی خود را به دستیابی به بالاترین حد صلاحیت حرفه اي متعهد می دانند ، آنان همچنین محدودیت هاي حرفه اي و تجربی خود را درك کرده و تنها مسئولیت هایی را به عهده خواهند گرفت که براي آنها آموزش دیده اند و مهارت انجام آن را دارند. آنها اهمیت آموزش مداوم براي حفظ صلاحیت حرفه اي را درك کرده و از منابع مناسب علمی، حرفه اي، آموزشی، تکنیکی و اجرائی براي این منظور استفاده می نمایند و در صورت ضرورت و به منظور حفظ منافع فراگیرندگان، شرکت کنندگان در پژوهش و مشتریان نتایج پژوهش از مشورت سایر همکاران بهره خواهند برد حفاظت آزمودنی های انسانی

. 2ـ یکپارچگی: پژوهشگران آموزشی درتمامی فعالیت هاي حرفه اي خود از جمله: تحقیق، آموزش، عمل و ارائه خدمت، صادق و بی طرف بوده و با دیگران با احترام برخورد خواهند نمود. آنان هرگز آگاهانه به گونه اي عمل نخواهند کرد که به زیست (رفاه) دیگران را به خطر اندازد. آنان همچنین فعالیت حرفه اي خود را با ارزش نهادن به معیارهائی چون ایجاد اعتماد و اطمینان انجام خواهند داد

. 3ـ مسئولیت پذیري حرفه اي، علمی و آموزشی: پژوهشگران آموزش به بالاترین استانداردهاي حرفه اي و علمی پاي بند بوده و مسئولیت کار خود را برعهده می گیرند. آنان نسبت به جلب اعتماد عمومی به امر تحقیقات ارزش فائل بوده و همچنین نحوه رفتار خود و سایر پژوهشگران این حوزه را به نحوي تنظیم می نمایند که بر این اعتماد عمومی خدشه اي وارد نشود. آنان بر این باورند که یک مجموعه را تشکیل می دهند و بنابراین به سایر همکاران و پژوهشگران احترام گذاشته و حتی در مواردي که در مباحث نظري، روش شناختی و یا رویکردهاي فردي با آنان اختلاف عقیده دارند این احترام را حفظ خواهند نمود. در عرصه عمل جمعی اجازه نخواهند داد که منافع جمعی آنان مسئولیتشان نسبت به رفتار اخلاقی را تحق الشعاع قرار دهد. و در صورت لزوم براي جلوگیري و اجتناب از رفتار غیر اخلاقی با همکاران خود مشورت خواهند کرد

. 4ـ احترام به حقوق افراد، کرامت انسان و تنوع باورها و عقاید. پژوهشگران آموزشی به ارزش و کرامت انسان ها باور داشته و حقوق آنان محترم شمرده و مراقبند که در طی کار خود به این ارزش ها آسیبی نرسانند. در کار پژوهشی خود، مسئولیت ویژه نسبت به حفظ حقوق، به زیست و کرامت شرکت کنندگان در پژوهش خواهند داشت. آنان نسبت به تفاوت هاي فرهنگی و فردي حساس بوده و این ملاحظه را در آموزش و ارائه خدمت به افراد گوناگون و با ویژگی هاي متفاوت در نظر خواهند داشت. آنان تلاش می کنند تا در فعالیت هاي حرفه اي خود سو گیري را محدود کرده و هیچ شکلی از تبعیض بر مبناي نژاد، قومیت، فرهنگ، ملیت، جنسیت، سن، مذهب، زبان، ناتوانی، وضعیت سلامتی، وضعیت اقتصادي اجتماعی ….. را اعمال نخواهند کرد. پژوهشگران آموزشی حق سایر افراد براي حفظ ارزش ها، باورها و دیدگاههاي متفاوت را محترم شده و با آنان با احترام و توجه برخورد خواهند نمود.

5ـ مسئولیت پذیري اجتماعی پژوهشگران مسئولیت حرفه اي و علمی خود را نسبت به جامعه اي که در ان کار و زندگی می کنند می پذیرند و از نتایج دانش خود به عنوان منبعی براي تامین منافع اجتماعی استفاده خواهند کرد. در هنگام پژوهش در عین حال که به یافته هاي علمی جدید و دانش آکادمیک پاي بند خواهند بود، منافع عمومی را نیز در نظر می گیرند. استانداردهاي اخلاقی

 1ـ پژوهشگران آموزشی به بالاترین استانداردهاي ممکن و مستدل در تحقیق، آموزش، عمل و ارائه خدمت پاي بند بوده و بر مبناي دانش منتج از علم و صلاحیت حرفه اي و با صداقت و یکپارچگی حرفه اي فعالیت خواهند نمود

. -2 الف ـ پژوهشگران آموزشی، تحقیق آموزش، عمل و ارائه خدمت را تنها در محدوده صلاحیت خود و مبتنی بر آموزش هایی که دیده اند، مهارت هایی که کسب کرده اند و یا تجربه مناسب حرفه اي انجام خواهند داد.

ب ـ آنان نسبت به دانش روز و اطلاعات حرفه اي در حوزه کاري خود اشراف داشته و به کوشش مداوم براي حفظ صلاحیت حرفه اي متعهد می مانند.

ج – آنان پژوهش، آموزش و ارائه خدمت در حوزه هاي جدید و شیوه هاي خلاقانه را تنها با تکیه بر دانشی که منجر به کسب صلاحیت عمل در این حوزه ها شده باشد، انجام خواهند داد.

3 -استفاده به جا و نابه جا از دانش و مهارت

الف ـ در پژوهش، آموزش، عمل و ارائه خدمت و سایر فعالیت هایی که پژوهشگران آموزشی انجام می دهند، آنجا که نیاز به معرفی دانش و مهارت آنان وجود داشته باشد و یا در مواردي که لازم باشد مورد قضاوت حرفه اي قرار گیرند، محدوده و میزان دانش خود را به درستی و صادقانه ابراز خواهند نمود.

ب ـ پژوهشگران آموزشی هیچگونه گرانت، قرارداد، مشاوره یا همکاري با افراد یا سازمان هایی که استانداردهاي اخلاقی را رعایت نمی کنند، نمی پذیرند و به محض اطلاع یافتن از چنین امري و چنانچه قادر به اصلاح آن نباشند همکاري خود را با آن شخص یا سازمان قطع خواهند نمود. حفاظت آزمودنی های انسانی

ج ـ قضاوت و ارزیابی پژوهشگران آموزشی می تواند بر زندگی دیگران اثر بگذارد لذا آنان ضمن وقوف بر این امر، نسبت به عوامل شخصی، اقتصادي، اجتماعی و سازمانی که ممکن است منجر به استفاده نادرست از دانش و تجربه آنان شود حساس بوده و با آن مقابله می نمایند.

د ـ اگر از استفاده نادرست و نابجا از نتایج پژوهش خود مطلع شوند، اقدام مناسب و مستدل براي اصلاح آن انجام خواهند داد

. 4ـ ساخت و تحریف اطلاعات و plagiarism) Misconduct scientific( پژوهشگران آموزشی از ساخت و تحریف اطلاعات و همچنین plagiarism در پیشنهاد، طراحی و داوري طرح هاي تحقیقاتی و همچنین ارائه و انتشار نتایج پژوهش اجتناب خواهند کرد.

الف ـ آنان اطلاعات، منابع اطلاعاتی، یافته ها، اهداف و گواهی ها را جعل و تحریف نخواهند کرد.

ب ـ در انتشار و ارائه مطالب، آموزش، عمل و ارائه خدمت، به خوبی به نویسنده یا نویسندگانی که از اطلاعات و یا نوشته آنها بطور مستقیم استفاده شده است، ارجاع خواهند داد. این موضوع شامل نتایج منتشر شده، منتشر نشده و یا الکترونیکی می باشند.

ج ـ در انتشار و ارائه مطالب، آموزش، عمل و ارائه خدمت زمانی که از نتایج کار دیگري استفاده کرده اند، حتی اگر این استفاده مستقیم نباشد، به آن ارجاع داده و یا قدردانی می نمایند. و هیچگاه کار دیگري را ، منتشر شده، انتشار نیافته و یا به صورت الکترونیکی به عنوان کار خود ارائه نخواهند کرد

. 5 -اجتناب از آسیب رساندن پژوهشگران آموزشی متعهد می شوند که پیش بینی هاي لازم به منظور اجتناب از آسیب رساندن به دیگران در طی کار حرفه اي خود را انجام دهند. هنگامی که عوارض غیر قابل پیش بینی و نامطلوب رخ دهد، اقدامات ضروري و فوري براي کاهش آسیب را انجام دهند، حتی اگر لازم به خاتمه فعالیت باشد

. 6 -اجتناب از تبعیض پژوهشگران آموزشی در هیچ فعالیتی که بر مبناي تبعیض نژادي، قومی، فرهنگی، ملیتی، جنسی، سنی، مذهبی، زبانی، ناتوانی هاي جسمی و ذهنی، وضعیت سلامتی، وضعیت اقتصادي اجتماعی، وضعیت تأهل و یا سایر موارد قابل اطلاق شکل گرفته باشد، شرکت نخواهند کرد

. 7 -عدم استثمار الف ـ پژوهشگران مجاز نیستند براي دستیابی به منافع شخصی، اقتصادي و یا حرفه اي، افرادي را که نسبت به آنان بطور مستقیم یا غیر مستقیم از جایگاه بالاتري برخوردارند، مثل دانشجویان، کارکنان، شرکت کنندگان در پژوهش و افراد تحت نظارت خود را وادار به انجام کاري نمایند. ب ـ پژوهشگران حق ندارند که بطور مستقیم نظارت و ارزیابی افرادي را که با آنان رابطه عاطفی یا خانوادگی دارند را بپذیرند

. 8 -تعارض منافع پژوهشگران آموزشی در صورت امکان از هر گونه موقعیتی که منجر به تعارض منافع شود اجتناب کرده و یا در صورت عدم امکان اجتناب، موقعیت را آشکار کرده و براي مدیریت آن برنامه ریزي می کنند. تعارض منافع زمانی ایجاد می شود که منافع فردي، حرفه اي یا اقتصادي پژوهشگران باعث سوگیري در کار حرفه اي آنان شود. این تعارض منافع می تواند در چهار حوزه: 1 (جمع آوري، تحلیل و تفسیر اطلاعاتی 2 (انتشار نتایج تحقیق 3 (آموزش، ارائه و یا انتشار عمومی دانش حاصل از پژوهش و 4 (شناسایی و یا پیاده سازي مناسب فعالیت هاي مشاوره اي و اجرائی رخ دهد. الف ـ پژوهشگران آموزشی بایستی منابع مرتبط مالی و ارتباطات مرتبط شخصی یا حرفه اي که ممکن است منجر به بروز تعارض منافع گردند را براي مشتري، کارفرما و یا حمایت کننده مالی فعالیت خود آشکار کرده و همچنین در هنگام ارائه شفاهی، یا مکتوب کار خود نسبت بع اطلاع رسانی آن اقدام نمایند.

ب ـ پژوهشگران از اطلاعات و یا مواد بدست آمده در حین پژوهش که محرمانه تلقی می شوند(مثلاً یافته علمی که در حین داوري یک مقاله یا پروپوزال به آن پی می برند) براي منافع شخصی استفاده نخواهند کرد. مگر آنکه نسبت به آن اختیار داشته و یا اطلاعات به شکل عمومی قابل دسترسی باشند. آنان همچنین به دنبال دستیابی به منافع ناشی از اطلاعات محرمانه کارکنان و یا ذینفعان نخواهند بود مگر آنکه قبلاً اجازه آنان را کسب کرده باشند

جهت مشاهده مطالب روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی کلیک کنید.

. 9 -اطلاع رسانی عمومی پژوهشگران آموزشی به بالاترین استانداردهاي حرفه اي خود در بحث ارتباط با جامعه و اطلاع رسانی عمومی پاي بند خواهند بود، چه این ارتباط و اطلاع رسانی از ناحیه خود آنان صورت گیرد و یا نماینده آنها. بدین منظور اقداماتی را در جهت اطمینان از صحت اطلاعات ارائه شده چه به صورت مکتوب یا شفاهی انجام می دهند. و در ارائه عمومی دانش خود، از بکار بردن عبارات یا تعابیري که نادرست یا گمراه کننده باشند خود اجتناب خواهند کرد. هنگامی که از آنان براي مشاوره تخصصی یا اظهارنظر درخواست شود، چه در عرصه عمومی، رسانه و یا از سوي نهادهاي دولتی و سایر مؤسسات، احتیاط هاي لازم و منطقی به عمل خواهند آورد تا اظهار نظر آنها مبتنی بر شواهد علمی بوده و در تعارض با ملاحظات اخلاقی قرار نگیرد و همچنین به هر صورتی از بروز تعارض منافع اجتناب نموده و صداقت حرفه اي را رعایت خواهند کرد حفاظت آزمودنی های انسانی

. 10 -راز داري ـ محرمانگی پژوهشکران آموزشی به حفظ محرمانه اطلاعات جمع آوري شده متعهد می مانند. همچنین براي برقراري تعامل سالم با شرکت کنندگان در پژوهش و حفظ اطلاعات حساسیت برانگیز آنان، که در طی پژوهش بدست آمده باشد، تلاش خواهند کرد. در همین راستا در هنگام جمع آوري اطلاعات امکان استفاده بعدي از چنین اطلاعاتی را ، توسط خود یا سایر محققان، در نظر خواهند گرفت و به همین منظور راهکارهاي لازم براي محرمانه ماندن اطلاعات و یا غیر قابل شناسائی شدن آنها را در کار خود لحاظ خواهند کرد. پژوهشگران آموزشی اطلاعات دانشجویان شامل سوابق تحصیلی، اطلاعات مربوط به ارزشیابی آنان و همچنین اطلاعات شخصی دانشجویان چه به صورت مکتوب و چه شفاهی، که در محیط علمی و آموزشی و در حین مشاوره و یا هدایت تحصیلی بدست آمده است را محرمانه تلقی خواهند کرد. به همین منظور در تمام مراحل طراحی و اجراي پژوهش خود برنامه و شیوه لازم براي حفاظت از اطلاعات گردآوري شده را اعلام کرده و به آن پاي بند می مانند.

. 12 –طراحی و اجراي پژوهش الف ـ پژوهشگران آموزشی نسبت به حفظ تمامیت و یکپارچگی علمی پژوهش خود مکلف بوده و بایستی نسبت به رعایت اصول اخلاقی در طراحی ـ اجرا و انتشار نتایج پژوهش خود مطمئن باشند. ـ در طراحی و اجراي پژوهش بایستی احتمال دستیابی به هر گونه نتایج نادرست را به حداقل برسانند. ـ در هنگام طراحی پژوهش بایستی توجهات لازم براي حفظ حقوق شرکت کنندگان اعمال شود. ـ در طی پژوهش نبایستی اقدامات یا فعالیت هایی انجام گیرد که سلامت شرکت کنندگان در پژوهش و یا دیگران را در معرض خطر قرار دهد. ـ براي طراحی و اجراي پژوهش مورد نظر بایستی ملاحظات قانونی کافی مد نظر قرار گیرد.

ـ مسئولیت رعایت ملاحظات اخلاقی در حین پژوهش بر عهده محقق اصلی بوده و در عین حال هر یک از افراد درگیر در فرایند پژوهش نیز نسبت به رعایت نکات اخلاقی در حوزه کاري خود مسئول هستند. ب ـ در هنگام طراحی پژوهش محقق بایستی ترجیحاً از شرکت کنندگانی استفاده کند که نسبت به آنان رابطه دیگري مانند رابطه استاد شاگرد، رئیس و مرئوس، … نداشته باشد. در غیر این صورت مطالعه بایستی به نحوي طراحی و اجرا شود که نسبت به داوطلبانه بودن شرکت افراد در پژوهش و عدم اجبار آنان اطمینان وجود داشته باشد. حفاظت آزمودنی های انسانی

13 -credit ship Author) مالکیت معنوي ـ حق پدید آورندگی) ـ پژوهشگران آموزشی بایستی اطمینان حاصل نمایند که تمامی افرادي که در تولید یک محصول علمی مشارکت مؤثر داشته اند. به عنوان صاحب آن اثر شناخته شوند و نام آنان در هنگام انتشار نتایج قید گردد. ـ پژوهشگران تنها مسئولیت و مالکیت معنوي پژوهش هایی را می پذیرند که خود در شکل گیري آنها نقش داشته اند، آنان همچنین اطمینان حاصل خواهند نمود که نویسنده مسئول و ترتیب اسامی نویسندگان یا سایر همکاران بر اساس نقشی که در پژوهش داشته اند مشخص خواهد شد و ملاك خود براي نحوه قرارگیري اسامی نویسندگان را در ابتداي فرایند نگارش نتایج مشخص خواهند کرد. ـ دانشجو معمولاً در مقالات و گزارشاتی که از پایان نامه او استخراج می گردد به عنوان نویسنده اصلی شناخته می شود. بسته به سیاست هاي سازمان متبوع دانشجو می تواند نویسنده اول یا مسئول باشد

جهت مشاهده مطالب روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی کلیک کنید.

. 14 -ملاحظات مربوط به روند انتشار پژوهشگران آموزشی متعهد می شوند که استانداردهاي اخلاقی را در روند انتشار، داوري و ویراش مطالب علمی رعایت نمایند. در هنگام Submission مقالات: ـ در مواردي که مقاله داراي چند نویسنده است. پژوهشگران متعهد می شوند که قبل از ارسال مقاله براي انتشار توافق لازم براي ترتیب اسامی نویسندگان را به دست آورده و با سایر نویسندگان در این خصوص هماهنگی نمایند. ـ آنان متعهد می شوند که در هنگام ارسال مقاله براي یک نشریه عملی، کتاب و یا مجموعه مقالات، از مقالاتی استفاده کنند که قبلاً براي نشریه دیگري ارسال نشده و یا چاپ نشده باشد. و مقاله را تا زمانی که اولین نشریه پاسخ روشنی براي پذیرش یا عدم پذیرش آن نداده است، مجدداً براي جاي دیگري ارسال نکنند.

ـ در مورد چاپ کتاب نیز از ارسال کتاب براي چند ناشر بطور همزمان اجتناب خواهند نمود و همچنین بدون ارائه دلایل کافی تصمیم به انصراف از چاپ کتاب توسط یک ناشر نخواهند گرفت. ـ در هنگام ارسال مقاله براي چاپ، بایستی، در صورت درخواست ویراستار، داده هاي حاصل از مطالعه در دسترس او قرار گیرد. ویراستار: ـ در هنگام فعالیت به عنوان ویراستار یک نشریه یا کتاب، پژوهشگران آموزشی رعایت اصل بی طرفی را نموده و از جانبداري و یا اعمال سوء نیت خودداري نموده و از هر گونه تعارض منافعی اجتناب خواهند نمود. ـ در هنگام ویرایش، رعایت اصل محرمانگی اطلاعات را نموده و نسبت به ناشناس ماندن داوران، مگر در موردي که داور اجازه فاش شدن نام خود را داده باشد، متعهد می مانند. 

تهیه و تدوین لیلا افشار MD, PhD Candidate of Medical Ethic

حفاظت آزمودنی های انسانی

جهت مشاهده مطالب روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی کلیک کنید.

مطلب آموزشی بالا مربوط به  حفاظت آزمودنی های انسانی است که در سایت یونی تحلیل آن را در اختیار شما پژوهشگر عزیز قرار داده ایم.

روش تحقیق روانشناسی و علوم تربیتی

www.cmu.edu

 

 

 

Site : www.unitahlil.ir

Phone number : 09199551777

Instagram : unitahlil

Email: unitahlil@gmail.com