ادبیات و پرسشنامه خوش بینی سازمانی سلیگمن

ادبیات و پرسشنامه خوش بینی سازمانی سلیگمن

مقدمه خوش بینی سازمانی

 خوش بینی سازمانی :کی از مهم‌ترین بخش‌های هر پژوهش مبانی نظری تحقیق و بررسی سابقه تحقیقاتی موضوع می‌باشد. این بخش از تحقیق تحقیق در رابطه با ادبیات و پیشینه­ی تحقیق می باشد. در واقع محقق در این بخش مبانی نظری و عملیاتی پژوهش را مورد بررسی قرار می دهد تا در این رهگذر با آگاهی کامل از مبانی علمی پژوهش و آن چه در این باره انجام شده است تمامی جوانب موضوع را مطالعه نماید. از این رو در این بخش مباحثی در رابطه با متغیر خوش بینی ارائه شده است.

 نمونه ای از پرسشنامه خوش بینی سازمانی سلیگمن:

جهت مشاهده و دانلود مبانی نظری و پرسشنامه در ارتباط با علوم انسانی کلیک کنید .

خوش بینی

در شيوه نگرش برخى روان شناسان، تغييرى بنيادى در حال تكوين است كه به جنبه سالم و مثبت طبيعت آدمى مى پردازد. اين رويكرد جديد كه آن را روان شناسى مثبت گرا نيز ناميده اند به تازگى در حوزه سازمان و مديريّت، توجه بسيارى از پژوهشگران را به خود جلب كرده و بدين ترتيب، جنبش جديدى با عنوان رفتار سازمانى مثبت و به تبع آن سرمايه روان شناختى را ايجاد كرده است(دونالدسون و کو[1]، 2010: 178). مفهوم جديدى كه به تازگى توسط لوتانز[2]، از رفتار سازمانى مثبت، معرفى و برگرفته شده است، سرمايه روا نشناختى است.

ادامه

امروزه بسيارى از پژوهشگران بر اين باورند كه سرمايه روانشناختى سازمان ها مى تواند مزيت رقابتى پايدارى براى آنها فراهم كند. سرمايه روا نشناختى مثبت كه بر حالت ها و متغيرهاي مثبت قابل مديريت در رفتار كاركنان سازمان تأكيد مي كند، خود از جنبش روا نشناسي مثبت نشأت گرفته است.

جنبش روانشناسي مثبت كه آغازگر آن، مارتين سليگمن  بوده است، به جاي تأكيد بر بيماري ها و ناكارآمدي هاي ذهن انسان، بر چگونگي شكوفاسازي بيشتر ذهن هاي سالم تمركز مى كند. سرمايه     روانشناختي كه نسل سوم سرمايه هاي انساني و اجتماعي است، مفهوم جديدي است. كه به تازگي در رفتار سازماني مثبت معرفي شده است.

بسياري از صاحب نظران سازمان و مديريت، بر اين باورند كه مي توان سرمايه روا نشناختي را به عنوان منبع مزيت رقابتي پايدار براي سازمان ها در محيط هاي پر چالش امروزي در نظر گرفت(لوتانز، 1392).

روان شناسی مثبت

علم روان شناسى كه در آغاز به جاى مطالعه سلامت روان به بررسى بيمارى روانى مى پرداخت تا مدت ها استعداد بالقوه آدمى براى رشد و كمال را ناديده مى گرفت. اما در سا ل هاى اخير، شمار روز افزونى از روان شناسان، به قابليت كمال و دگرگونى در شخصيت آدمى اعتقاد یافته اند.

تصويرى كه روان شناسان مثبت گرا  از طبيعت انسان به دست مى دهند خوش بينانه و اميدبخش است، زيرا آنها به قابليت گسترش، پرورش، شكوفايى و كمال انسان و تبديل شدن به آنچه در توان آدمى است، باور دارند (شولتس، 1380).

 خوش بینی سازمانی

والش و همكارانش نشان داده اند در خبرنامه هاى سازمانى در چند دهه اخير، واژه هايى با رويكرد منفى مانند: برد و باخت، نارضايتى شغلى، غيبت از كار و … رشد چهار برابرى نسبت به واژه هاى مثبتى مانند شفقت، پرهيزكارى و … داشته است.

بنابراین آشکار است که كه در حوزه سازمان و مديريّت، موضو ع هاى مثبت نسبت به موضو ع هاى منفى، مورد بى توجهى واقع شده اند. رهيافت جديد رفتار سازمانى مثبت از جنبش روا نشناسى مثبت به وجود آمده است (لوتانز، 2008) و تأكيد ويژه اى بر اتخاذ رويكر د هاى مثبت براى توسعه و مديريّت منابع انسانى در محيط هاى كارى دارد.

عبارت رفتار سازمانى مثبت توسط لوتانز به عنوان مثبت گرا و ظرفيت هاى روا نشناختى كه قابليت انداز ه گيرى و توسعه يافتن دارند و نيز به طور مؤثرى براى مديريّت بهبود عملكرد در محل كار، ابداع و معرفى شد(لوتانز، 2008). گفتنى است كه هر متغير روا نشناختى را نمى توان در مقوله رفتار سازمانى مثبت مورد توجه قرار داد.

تحقیقات

به عبارت ديگر، با در نظر گرفتن پنج معيار زير مى توان يك مؤلفه را در تعريف رفتار سازمانى مثبت گنجاند:

متكى بر نظريه و تحقيق باشد: اين معيار رفتار سازمانى مثبت را از ادبيات مبتنى بر نظريه، فاقد تحقيقات پشتيبان و عامه پسند بودن جدا مى كند. رفتار سازمانى مثبت داراى ساختار نظرى پايدار و يافته هاى تحقيقاتى اساسى و مستمر است(لوتانز، 2008).

معيار هاى معتبر: ساختار اين معيارها بايد قابل اتكا و داراى معيار هاى معتبر باشد (لوتانز، 2008).

در زمينه رفتار سازمانى نسبتاً منحصر به فرد باشد؛ بدين معنا كه از ساير مواردى كه در گذشته در مقوله رفتار سازمانى ارائه شده است، مانند خود ارزيابى هاى مثبت، تقويت مثبت و غيره، قابل تفكيك باشد (لوتانز، 2008).

ادبیات خوش بینی سازمانی

باز براى پيشرفت:  معيار قابليت توسعه بيان كننده آن است كه ساختار بايد به جاى آمادگى براى ثبات نسبى در بين حالت ها و زمان ها ، موقعيت محور (اقتضايى) و براى يا دگيرى ، تغييرو پيشرفت، باز  باشد (لوتانز، 2008)؛ به عبارت ديگر، حالت گونه باشد.

 خوش بینی سازمانی

مقصود از حالت گونه بودن، آن است كه آن متغير، نسبتاً منعطف و تغيير پذيرباشد؛ مانند خود باورى، اميدوارى، خوش بينى و ساز شكارى (لارسون و لوتانز، 2006).

قابل مديريّت براى بهبود عملكرد: اين ضابطه مجدداً رفتار سازمانى مثبت را از روا نشناسى مثبت جدا مى نمايد. رفتار سازمانى مثبت مربوط به محل كار است و اينكه چگونه توانايى هاى روا نشناسى مثبت مى تواند براى بهبود عملكرد انسان، به طور خاص مديران و رهبران و نيزعموم منابع انسانى به كار رود(لوتانز، 2008).

تعریف خوش بینی

خوش‌بيني به يک انتظار تعميم‌يافته‌ اشاره دارد که فرد بر اساس آن احساس مي‌کند هنگام رويارويي با مشکلات، نتایج خوشايند رخ خواهد داد. اين انتظار بيشتر حيطه‌هاي مهم زندگي فرد را پوشش مي‌دهد. خوش‌بيني با ويژگي‌هاي روان‌شناختي گوناگوني رابطه دارد که هر کدام مي‌تواند نقشي در احساس رضايت از زندگي داشته باشند.

به عبارت دیگر خوش بینی به عنوان تمایل یا انتظار همیشگی به دریافت و دستیابی به نتیجه مثبت تعریف می شود(حسن زاده و سفیدکار، 1393). زاویه تفکر مثبت از مثبت اندیشی و خوش بینی، بیانگر آن است که خوش بینی مستلزم تکرار عبارت هایی از تقویت کننده با خود است(ژانگ[3] و همکاران، 2014).

سلیگمن و همکارانش(1383) خوش‏بینی را یک حالت شناختی می‏داند که به نحوه تفکر افراد درباره علت‏ها برمی‏گردد. وی این صفت را «سبک تبیین»

 خوش بینی سازمانی

می‏نامد که فرد بر اساس آن امور و رویدادها را به علل خاصی نسبت می‏دهد. مکس مور[4] (1998) نیز خوش‏بینی را یک حالت شناختی به شمار آورده و آن را نوعی فکر سازنده و مؤثر می‏داند. خوش بيني نيز بنا بر نظر شییر[5] و همكاران (2001) شامل انتظار كلي است كه همه ي چيزها در زندگي به خوبي پيش مي رود .

پیش شرط های خوش بینی

تفکر مثبت داشتن: اولین لازمه خوش بینی، تفکر مثبت است. به گفته «ویلیام جیمز»، این اندیشه هایمان است که زندگی مان را شاد یا غمگین می کند. وقتی تفکر انسان منفی باشد، احساس نیز منفی می شود و با تفکر و احساس منفی، عملکرد منفی از انسان سرمی زند.

انسان ها با توجه به تفکرات متفاوتی که دارند، در مورد موقعیتی یکسان، تفسیر و تحلیل متفاوتی از خود ارائه می دهند. عده ای موقعیت پیش آمده را فاجعه می دانند و عده ای تنها یک موقعیت ناخوشایند.

فراموش کردن گذشته: امکان آنکه به گذشته برگشت و به بازسازی و تعمیر گذشته پرداخت، وجود ندارد، یادآوری گذشته ها فقط زخم های روانی را تحریک نموده و روح و روان را آزرده می کند و جز غم و اندوه، نتیجه ای ندارد.

عدم مقایسه خود با دیگران: انسان ها از مقایسه زندگی خود با دیگران، دچار احساس فقر نسبی می شوند، یعنی از اینکه می بینند دیگران امکانات بهتر و روابط بهتری دارند، خود را سرزنش می کنند و نداشته های خود را با داشته های دیگران می سنجند و دچار احساس منفی می شوند(مانی کازرون، 1383).

عوامل مؤثر بر خوش بینی

عواملی چند بر افزایش خوش بینی موثر است که به آن اشاره خواهد شد:

شخصيت[6]

مطالعات مختلف نشان مي‌دهد که ابعاد شخصيتي افراد بر خوش بینی آن‌‌ها تأثير زيادي دارد. به نظر برخي از کارشناسان ، دو بعد شخصيت انسان در تعيين ميزان خوش بینی از اهميت بيش‌تري برخوردارند.

آيزنک(1387) يکي از اين دو بعد را برونگرايي و آرامش و ديگري را درونگرايي و عصبانيت ناميد. او معتقد است که اکثر مردم شخصيتي تک بعدي و افراطي ندارند ، يعني فرد طبيعي کسي است که نه کاملاً درونگراست و نه کاملاً برونگرا؛

نه عصباني و خشن است و نه کاملاً‌ آرام و خونسرد. با اين حال، شخصيت بسياري ازافراد در يک بعد نسبت به بعد ديگر پيشرفته‌تر است و به همين جهت برخي را برونگرا و برخي را درونگرا مي‌ناميم(آیزنک، 1387).

داينر[7](1984) معتقد است که خوش بینی حداقل داراي سه جزء است که عبارتند از، عاطفه مثبت، عاطفه منفي و متغيرهايي مانند رضايت از زندگي. عاطفه‌ي مثبت داراي ارتباط قوي با برونگرايي و عاطفه منفي با روان‌رنجوري ارتباط دارد. دنيو و کوپر (1998)  و آرجيل، مارتين ولو(1995) با انجام مطالعات مختلف، همبستگي برونگرايي و خوش بینی را به ترتيب 22/0 و 45/0 گزارش کرده‌اند.

روان‌شناسان درباره‌ي تأثير شخصيت بر ميزان خوش بینی مطالعات زيادي کرده‌اند که همگي رابطه‌ مثبت برونگرايي با خوش بینی را تأييد مي‌کنند. پژوهش طولي کاستا، مک کرا و نوريس (1981) نتيجه جالب توجهي به دست مي‌دهد.

آن‌ها گزارش کرده‌اندکه برونگرايي مي‌تواند وجود عاطفه‌ي مثبت و خوش بینی 17 سال بعد فرد را پيش‌بيني کند. با وجود اين، هيلز و آرجيل[8] (2001) مهم‌ترين عوامل مؤثر بر خوش بینی را ثبات هيجاني مي‌دانند(سخاء ، 1388).

عزت نفس

عزت‌نفس[9] نيز يکي از عواملي است که بر ميزان خوش بینی افراد تأثير زيادي دارد. وارت (2001) عزت نفس را اساسي‌ترين عامل خوش بینی مي‌داند و ويلسون (1967) گزارش کرده است که عزت نفس در ايجاد خوش بینی به حدي است که برخي از صاحب‌نظران و پژوهشگران روان‌شناسي شادي، از جمله آرجيل (2001) آن را جزء جدايي‌ناپذير خوش بینی مي‌دانند.

ادامه

شباهت زياد پرسش‌نامه‌هاي سنجش خوش بینی و پرسش‌نامه‌هاي سنجش عزت‌نفس گواهي بر اين ادعاست. داينر (1984) با استناد به 11 پژوهش،  به وجود همبستگي بين خوش بینی و عزت نفس اشاره مي‌کند. به اعتقاد برخي از کارشناسان روان‌شناسي، هنگام وجود احساس ناراحتي و فقدان خوش بینی، عزت‌نفس افراد کاهش مي‌يابد.

به عبارت ديگر، بين خوش بینی و عزت‌نفس ارتباط علي متقابل وجود دارد، اما آرجيل ولو‌(1990) ضمن مخالفت با اين نظر، معتقدند که عزت‌نفس، خوش بینی را افزايش مي‌دهد، اما فقدان آن موجب کاهش عزت‌نفس نمي‌شود(قلی زاده، 1394).

[1] . Donaldson & Ko

[2] . Luthans

[3] . Zheng

[4] . Max More

[5] . Scheier

[6] . personality

[7] . Diyner

[8] . Heilz & Argil

[9] . self- esteem

خوش بینی سازمانی

انجام تحلیل های آماری با استفاده از نرم افزار های Pls ,  Lisrel , Amos , Spss توسط تیم تحلیلی یونی تحلیل.

منبع پرسشنامه لاتین روانشناسی : https://ppc.sas.upenn.edu/