ویژگی‎های روانسنجی نسخۀ فارسی مقیاس خودکارآمدی تکالیف برای فعّالیت‌های روزمرۀ سالمندان

مقدمه: خودکارآمدی به اعتقاد فرد در رابطه با توانایی انجام تکالیف در حوزه‎ای خاص اشاره دارد که تأثیر جهت‌بخشی روی انتخاب فعالیت‌ها و موقعیت‌های وی دارد و خودکارآمدی معین خواهد کرد که افراد چه مقدار تلاش کنند و چه مدّت در مواجهه با موانع اصرار و پافشاری داشته باشند. هدف از تحقیق حاضر تعیین روایی و پایایی نسخۀ فارسی پرسشنامه خودکارآمدی  سالمندان (SEEA) روبرت و دولانسکی و وبر (2010) بود. بدین منظور و جهت تأیید روایی سازه پرسشنامه، 425 زن و مرد سالمند (207 مرد و 218 زن) با سطوح مختلف به لحاظ فعالیت بدنی (130 مرد فعال و130 زن فعال، 78 مرد غیرفعال و 87 زن غیرفعال)، به‌صورت نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و نسخۀ فارسی مقیاس خودکارآمدی  تکالیف روزمره در سالمندان را تکمیل کردند.

روش: برای اجرای این پژوهش ابتدا با استفاده از روش ترجمه- باز ترجمه، مقیاس خودکارآمدی تکالیف روزمره توسط سه متخصص روانشناسی ورزش و سه متخصص آموزش از زبان انگلیسی به فارسی و از فارسی به انگلیسی ترجمه و اصلاحات لازم انجام شد. جهت تعیین روایی سازه پرسشنامه از تحلیل عاملی تأییدی مبتنی بر مدل‏یابی معادلات ساختاری، همسانی (ثبات) درونی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ و پایایی زمانی (ثبات پاسخ) سؤالات از ضریب همبستگی درون طبقه‎ای به روش آزمون- آزمون مجدد با دو هفته فاصله، استفاده شد.

یافته‎ها: نتایج تحقیق نشان دهنده برازش مطلوب مدل مقیاس نسخۀ فارسی خودکارآمدی سالمندان می‎باشد. شاخص‎های برازندگی (055/0RMSEA=، 001/0= CFI، 99/0 TLI=)، همسانی درونی (خودمراقبتی 987/0، تحرک 986/0 و کل پرسشنامه 987/0) و پایایی زمانی (خودمراقبتی 74/0، تحرک 82/0 و کل پرسشنامه 83/0) قابل قبولی برخوردار شد، که بیانگر روایی و پایایی مطلوب نسخه فارسی پرسشنامۀ خودکارآمدی  سالمندان می‌باشد.

نتیجه‌گیری: از نسخۀ فارسی پرسشنامۀ خودکارآمدی سالمندان می‌توان به‌عنوان ابزاری روا و پایا جهت مطالعه و ارزیابی خودکارآمدی  سالمندان ایرانی بهره گیری نمود.