پرسشنامه تفکر استراتژیک

پرسشنامه تفکر استراتژیک

موضوع پرسشنامه : پرسشنامه تفکر استراتژیک

به منظور جمع‌آوری اطلاعات پیرامون موضوع تحقیق از ابزار پرسشنامه استفاده شد. برای طراحی و تنظیم سؤالات پرسشنامه از ادبیات تحقیق و مطالعات انجام گرفته حول موضوع تحقیق و استفاده از نظرات خبرگان و برخی از دست اندرکاران و نیز راهنمایی و مشاوره اساتید مربوطه استفاده شد. با توجه به مدل تحقیق، پرسشنامه از 2 بخش کلی تشکیل شده است. بخش اول مربوط به چهار حوزه پیچیدگی محیط، تازگی نسبی محیط، شفافیت محیط و سرعت تغییر محیطی می شود که چهار حوزه ذکر شده بر تفکر استراتژیک تأثیر می‌گذارند. به این منظور تعداد و تنوع رقبا، تأمین‌کنندگان، مشتریان، سیاست‌ها و مقررات دولتی، مدیریت مسأله استراتژیک و مدیریت علایم ضعیف در نظر گرفته شدند.

اندازه‌گیری و تجزیه و تحلیل داده‌ها، علاوه بر تعیین مفاهیم و متغیرها به ارائه شاخص (معرف یا گویه) نیز نیاز دارد. با استفاده از شاخص‌ها می‌توان بود یا نبود مفهوم یا صفتی را در افراد یا پدیده مورد بررسی، معین و از لحاظ شدت و ضعف رده‌بندی کرد. به عبارت دیگر شاخص‌ها در حکم صفت‌هایی هستند که مفاهیم را توصیف و فضای مفهومی آن را مشخص می‌کنند. تعیین شاخص برای متغیر‌های کیفی کاری پیچیده است و تنها از طریق پرسش و پاسخ و رده‌‌بندی جواب‌ها میسر است. انتخاب شاخص به عواملی مانند دسترسی داشتن به اطلاعات، فرضیه‌های محقق و نوع پدیده مورد تحقیق ارتباط دارد (طالقانی، 1377: 52). با توجه به این مهم، برای هر یک از ابعاد شاخص‌هایی تعیین گردید و سپس با توجه به ارتباط هر بعد با حوزه‌های چهارگانه سؤالاتی طرح شد.

در طبقه بندی سؤالات پرسشنامه تعداد 7 سؤال برای بعد پیچیدگی محیط، 8 سؤال برای بعد تازگی نسبی محیط، 8 سوال برای بعد شفافیت محیطی،‌ 6سوال برای سرعت تغییر محیطی و 6 سوال برای بعد تفکر استراتژیک، در نظر گرفته شده است.

برای بعد پیچیدگی، متغیرهای تعداد و تنوع رقبا، تعداد و تنوع تأمین کنندگان و تعداد و تنوع مشتریان در نظر گرفته شده است. برای بعد تازگی نسبی محیط ، تازگی سلیقه مشتریان،‌ به روز شدن منابع و قابلیت رقبا و سیاست‌ها و قوانین و مقررات دولت در نظر گرفته شده است. برای بعد شفافیت محیطی  نیز میزان شفافیت اطلاعات، نظام اطلاعاتی شرکت، مدیریت مسأله و مدیریت علایم ضعیف در نظر گرفته شده است. برای بعد سرعت تغییر محیطی، مؤلفه‌های تغییرات اندازه بازار، تغییرات سلیقه مشتریان، تغییرات فناوری تولید، تغییرات قوانین و مقرات دولت،‌ تغییرات تعداد وتنوع، رقبای بالقوه و بالفعل، دگرگونی‌های سیاسی و فشارهای اجتماعی در نظر گرفته شدند.

پرسشنامه در قسمت ضمیمه شماره یک پایان نامه قابل مشاهده است.

جدول (3-1) و (3-2) طبقه بندی سؤالات پرسشنامه را به تفکیک ابعاد و حوزه ها نشان می دهد.

پرسشنامه یکی از رایج‌ترین تکنیک‌های جمع آوری اطلاعات و ابزار علمی برای اندازه‌گیری و جمع‌آوری نوع خاصی از اطلاعات است. اگر مراحل منطقی تحقیق علمی به سه مرحله تجسس، توصیف و تفسیر تقسیم شود. پرسشنامه در مرحله تجسس یا جمع‌آوری وسیع اطلاعات قرار می‌گیرد. با توجه به اینکه اطلاعات مورد نیاز تحقیق، قابلیت اندازه‌گیری با وسایل عینی ندارد و صفت‌های مورد مطالعه، صفات پنهان هستند، وسیله‌ی مناسب برای سنجش این صفات، مقیاس‌های نگرش سنجش است (رضایی، 1387: 161). بنابراین در پرسشنامه این تحقیق از مقیاس لیکرت با پنج گزینه روی پیوستار کاملاً مخالف تا تا کاملاً موافق استفاده شده و متغیرهای تحقیق اندازه‌گیری شده است و پرسشنامه تحقیق حاضر بسته به پاسخ و گزینه‌های پیشنهادی آن بر اساس طیف پنج گزینه‌ای، دارای حالت قرینه است.

چهار نوع مقیاس اندازه‌گیری اسم، ترتیبی، فاصله‌ای و نسبی در آمار استفاده می‌شود که هر یک کاربرد متفاوتی در بررسی‌های آماری دارند (سرمد و همکاران، 1374: 46). اندازه گیری نسبی بیشترین انعطاف‌پذیری را در بین مقیاس‌های اندازه گیری دارد. طیف لیکرت هر چند از نظر فنی یک مقیاس ترتیبی است، اما محققان آن را مقیاس فاصله‌ای در نظر می‌گیرند و از فنون آماری پیشرفته در تجزیه و تحلیل آماری بهره می‌گیرند. بر اساس قواعد