تحلیل محتوای کتاب های درسی دوره ابتدایی برحسب سازه انگیزه پیشرفت

کتاب درسی، که یکی از مهم ترین مراجع و منابع یادگیری دانش آموزان در نظام های آموزشی محسوب می شود، در نظام آموزشی کشور ما نیز نقش مهمی دارد. به لحاظ این اهمیت و همچنین به سبب نقش محتوای کتب درسی در برانگیختن و تأمین نیازها و نیز تسهیل امر یادگیری دانش آموزان، در این پژوهش که مبنای نگارش مقاله حاضر است، محتوای کتب درسی دوره ابتدایی، از نظر پرداختن به “سازه انگیزه پیشرفت” و مؤلفه های آن مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. در ابتدای مقاله پیشینه نظری و تجربی موضوع ارائه شده است. ابزار پژوهش دارای 5 مؤلفه اصلی و 125 مؤلفه فرعی است و پایایی آن براساس نسبت مؤلفه های مورد توافق به کل مؤلفه ها برابر 0.93 به دست آمده است. با توجه به یافته ها و براساس داده های حاصل از فرم های تحلیل محتوا در پژوهش حاضر و نیز با عنایت به پژوهش هایی که قبلاً در این زمینه انجام گرفته است، می توان چنین نتیجه گرفت که کتاب های ریاضی و علوم تجربی بیش از سایر کتب درسی به سازه انگیزه پیشرفت توجه نموده اند، کتاب های فارسی و دینی و قرآن تا حدودی به آن پرداخته اند، و کتاب های تعلیمات اجتماعی در توجه به این سازه ضعیف بوده اند. همچنین، در بین پایه ای تحصیلی دوره ابتدایی، می توان گفت کتاب های پایه های پنجم و چهارم در حد زیاد و کتاب های پایه های اول و دوم کم تر به سازه انگیزه پیشرفت توجه نموده اند. علاوه بر این، در بین کتاب های دوره ابتدایی، بیش ترین توجه به سازه مذکور در کتاب های علوم تجربی پنجم، علوم تجربی سوم، تعلیمات اجتماعی چهارم، تعلیمات دینی و قرآن سوم، و ریاضی پنجم دیده شده است. و سرانجام، کتاب های آموزش قرآن اول، تعلیمات اجتماعی سوم، علوم تجربی اول، تعلیمات دینی و قرآن پنجم، و فارسی چهارم، در مقایسه با سایر کتاب های این دوره، کم ترین توجه را به سازه انگیزه پیشرفت نموده اند.