روش سقراطی به منزله راهبردی برای تربیت شهروندی

سقراط فیلسوف یونانی به معلم اول شهرت دارد. روش وی که به روش سقراطی معروف است، در بسیاری از حوزه های آموزشی، از دبستان تا دبیرستان، کلاسهای فلسفه در دانشگاه و دانشکده های حقوق بکار گرفته شده است. تنوع استفاده از روش سقراطی بر اهمیت این روش دلالت دارد.      نقدهای بسیاری دربارۀ سقراط ارائه شده است. توجه به این نقدها به فهم درست دیدگاه سقراط و ارزیابی آن کمک می کند. بعلاوه، چنین انتقاداتی عنصری کلیدی برای تصمیم گیری دربارۀ نحوۀ بکارگیری روش سقراطی در تعلیم و تربیت کنونی است.      در مقالۀ حاضر ابتدا روش سقراطی مورد بررسی قرار گرفته و دو عنصر کلیدی آن، یعنی استنطاق و به بن بست کشاندن مخاطب توضیح داده می شود. سپس دو جنبه متمایز تحت عنوان تناقض در روش سقراطی، با استناد به گفتگوهای سقراط مورد بحث قرارمی گیرند. در این مقاله، نشان داده می شود که گرچه در دوران معاصر، در موارد متعددی سقراط و روش وی مورد توجه قرار گرفته است، اما هر کدام، تنها به یکی از جنبه های مذکور توجه نموده اند و به عبارت دیگر، ثقل توجه خود را بر یک جنبه قرار داده اند. در نهایت، مقالۀ حاضر به تاسی از این نوع توجه، یعنی با عنایت به یکی از جنبه های این روش، کاربرد آن را در تربیت شهروندی از منظری جدید مد نظر قرار می دهد.