نحوه آرایش و طراحی مدل در smartPLS

شیوه طراحی مدل نظری در smartPLS

بخش چهارم

شیوه طراحی مدل در smartPLS :

تنظیم و طراحی مدل در smartPLS شامل ترجمه چارچوب نظری شما به یک نمایش بصری از روابط بین ساختارهای پنهان و شاخص های مشاهده شده آنها است.

در اینجا یک راهنمای گام به گام و متنی در مورد نحوه طراحی و ترتیب مدل نظری خود در نرم افزار smartPLS آورده شده است:

باز کردن یک پروژه جدید:
SmartPLS را راه اندازی کنید و یک پروژه جدید ایجاد کنید.

تعریف سازه ها:
در تب “Model” روی دکمه “Add Construct” کلیک کنید تا ساختارهای پنهان خود را ایجاد کنید. به هر سازه یک نام معنادار بدهید که نمایانگر مفهوم نظری آن باشد.

اضافه کردن شاخص ها:
برای هر ساختار، بر روی دکمه “افزودن نشانگر” کلیک کنید تا نشانگرهای مشاهده شده به ساختار مربوطه مرتبط شوند.
نام شاخص های مشاهده شده را وارد کنید و ساختاری را که اندازه گیری می کنند انتخاب کنید.

فلش های ترسیمی:
برای اتصال نشانگرها به ساختارهای مربوطه از ابزارهای ترسیم در تب “مدل” استفاده کنید. این به صورت بصری روابط در مدل نظری شما را نشان می دهد.
فلش هایی از شاخص ها به ساختارهایی که منعکس می کنند بکشید. این نشان می دهد که شاخص ها منعکس کننده ساختارهای نهفته زیربنایی هستند.

تعریف روابط مدل اندازه گیری:
برای نشان دادن مدل‌های اندازه‌گیری بازتابی (جایی که سازه‌ها با شاخص‌ها اندازه‌گیری می‌شوند)، اطمینان حاصل کنید که هر سازه دارای فلش‌هایی است که از شاخص‌هایش به سمت آن اشاره می‌کنند.

اضافه کردن مسیرها:
اگر مدل شما شامل مسیرهای ساختاری بین سازه‌ها است، از ابزار ترسیم برای اضافه کردن فلش‌هایی که این مسیرها را نشان می‌دهند، استفاده کنید.
بر روی دکمه “افزودن مسیر” کلیک کنید، سپس ساختار منبع و هدف مسیر را انتخاب کنید.

تعیین برچسب مسیر:
روی هر فلش دوبار کلیک کنید تا کادر محاوره ای باز شود. در اینجا می‌توانید مسیرها را با ضرایب مسیر مرتبط یا اطلاعات دیگر برچسب‌گذاری کنید.

چیدمان مدل:
سازه ها و فلش ها را کلیک کرده و بکشید تا آنها را در یک دنباله منطقی که ساختار مدل نظری شما را منعکس می کند مرتب کنید.
می توانید از ابزارهای ترسیم برای ایجاد گروه بندی یا بخش های جداگانه برای سازماندهی مدل خود استفاده کنید.

ذخیره مدل:
مطمئن شوید که پروژه خود را به صورت دوره ای ذخیره کنید تا طرح مدل خود را حفظ کنید.

اعتبارسنجی مدل:

قبل از تخمین مدل، اطمینان حاصل کنید که سازه‌ها، شاخص‌ها و مسیرها مطابق با چارچوب نظری شما به طور دقیق نشان داده شده و به هم متصل شده‌اند.

تخمین مدل:

هنگامی که مدل شما طراحی و اعتبار سنجی شد، برای پیکربندی تنظیمات تخمین، به تب “الگوریتم PLS” بروید.
برای اجرای فرآیند تخمین مدل، روی دکمه “Estimate” کلیک کنید.

تفسیر نتایج:

پس از تخمین، نتایج شامل ضرایب مسیر، مقادیر t و سایر شاخص های برازش را بررسی کنید.

پالایش و تکرار:

بسته به نتایج و تناسب مدل، ممکن است لازم باشد مدل خود را اصلاح کنید. این می تواند شامل افزودن یا حذف مسیرها، بازبینی مفروضات نظری یا تنظیم پارامترهای مدل باشد.

در طول این فرآیند، داشتن درک روشنی از چارچوب نظری و سؤالات تحقیق بسیار مهم است. طراحی مدل شما باید دقیقاً منعکس کننده روابطی باشد که قصد مطالعه آن را دارید. علاوه بر این، smartPLS ابزارهای تجسم را ارائه می دهد که می تواند به شما کمک کند مدل خود را به شیوه ای واضح و آموزنده ترتیب و ارائه دهید.

برای طراحی الگوی نظری خود با کلیک کردن در قسمت نوارابزار یا از منوی View آن را انتخاب نموده و در قاب اصلی طراحی مدل به اعداد متغیر های پنهانی که دارید به دلخواه در هر مکانی از قاب کلیک کرده و متغیر پنهان نظیر تصویر زیر ترسیم نمایید. هر متغیر تحت عنوان new همراه با یک شماره ایجاد میشود(شکل شماره 1): شیوه طراحی مدل در smartPLS

توجه داشته باشید که پس از ترسیم و اضافه نمودن همه متغیرهای پنهان، بایستی با کلیک بر روی یکی از دو ابزار انتخاب یا پیوند در منوی ابزار، از حالت درج و طراحی خارج شوید تا به اشتباه متغیر های دیگری را به مدل اضافه نکنید.

سپس با کلیک کردن بر مسیر علّی بین متغیرهای پنهان را ترسیم کنید. بدین منظور پس از کلیک کردن بر گزینه مزبور بر روی متغیری که می خواهید جهت تاثیر آن را مشخص کنید، کلیک کرده و اشارهگر موس را نگهداشته و آن را به سمت متغیری که قصد دارید تاثیر متغیر مبدأ را بر آن نشان دهید، بکشید تا خط فلش دار آن دو را به هم وصل کند. برای سایر متغیرها نیز همین کار را تکرار کنید(شکل شماره 2):

پس از این مرحله، نوبت به نامگذاری متغیرها میرسد، برای این کار لازم است بر روی متغیری که قصد نامگذاری آن را دارید، راست کلیک کرده و در منویی که ظاهر میشود، گزینه Rename object را انتخاب کنید(شکل شماره 3):

با انتخاب این منو، کادری با عنوان object Rename باز می شود که در داخل آن نامی به صورت پیشفرض وجود دارد که به جای آن بایستی نام متغیر پنهان خودتان را بنویسید . این کار را برای تمامی متغیرهای پنهان خودتان انجام دهید(شکل شماره 4 ):

جابجایی متغیرها: با کلیک کردن بر روی دکمه در نوارابزار و سپس کلیک کردن بر روی هرکدام از متغیرها در قاب اصلی، آنها را به هر سو که مایلید بکشید و جابجا کنید(شکل شماره 5):

میتوان با راست کلیک کردن بر روی هر متغیر و انتخاب گزینه measurement show/Hide model یا کلیک کردن بر روی هر متغیر و سپس انتخاب گزینه show/Hide model measurement ا منوی Selection و یا از طریق فشردن دکمه x + Alt نسبت به Bold کردن نام متغیرها یا آشکار و پنهان کردن الگوی اندازه گیری اقدام کرد(شکل شماره 6):

برای تغییر اندازه دایره ها نیز با کلیک کردن بر روی هر متغیر، مستطیلی در اطراف آن فعال می شود، زمانی که اشاره گر موس را روی نقطه سیاه رنگ مستطیل قرار داده و دکمه سمت چپ آن را ثابت نگه دارید ، اشاره گر به فلش دو سری تبدیل می شود و می توانید مستطیل را به هر جهتی که می خواهید بکشید و اندازه های دایره را تغییر دهید (شکل شماره 7):

نکته: تا بدین جا رنگ دایره ها قرمز است و اگر اشارهگر موس را روی هرکدام ا آنها نگهدارید، مانند تصویر بالا نقایص مدل را نشان می دهد زیرا هنوز مدل کامل نشده است.

برای معرفی مؤلفه ها به متغیرهای پنهان یا به عبارتی اضافه نمودن متغیرهای مشاهده شده یا نشانگرها (سؤالات پرسشنامه) به مدل، در قاب نشانگرها یا indicators بر روی هرکدام از متغیرهای مشاهده شده کلیک کرده و با نگهداشتن دکمه چپ موس بر روی آن، آن را به سمت متغیر پنهان مربوطه در قاب اصلی طراحی مدل کشانده و در درون دایره مربوطه رها کنید تا به آن الحاق یابد. برای تمامی متغیرها این کار را تکرار کنید.

نکته: میتوانید با استفاده از پایین نگهداشتن کلید shift و کلیک کردن بر روی متغیر مشاهده شده و انتخاب گروهی از متغیرهای مشاهده شده مربوط به یک متغیر پنهان، همه آنها را از طریق نگهداشتن دکمه چپ موس بر روی آنها، آنها را به سمت متغیر پنهان مربوطه در قاب اصلی طراحی مدل کشانده و در درون دایره مربوطه رها کنید تا به آن الحاق یابند.

چنانکه در تصویر زیر مشاهده میکنید، پس از الحاق متغیرهای مشاهده شده به متغیرهای پنهان رنگ قرمز دایره ها به آبی و رنگ قرمز فلش ها به سیاه تغییر می یابد، چون مدل کامل شده و برای آزمودن مهیاست(شکل شماره 8):

نحوه آرایش مدل:

آرایش و اصالح مدل ا دو طریق انجام میشود

الف) از طریق منوی Selection در نوار منو

ب) از طریق راست کلیک کردن بر روی متغیرهای پنهان برای استفاده از منوی Selection لازم است ابتدا بر روی یک متغیر پنهان یا دایره کلیک کنید و سپس در منوی نرم افزار بر روی Selection کلیک کنید تا گزینه های آن فعال شوند، در غیر این صورت فعال نمی شوند.

چنانکه در تصویر زیر مشاهده می کنید، منوی Selection فعال نشده است زیرا هیچ متغیر پنهانی انتخاب نشده است(شکل شماره 9):

امکانات منوی Selection هنگام فعال شدن آن (شکل شماره 10)

الف): آشکار کردن از طریق منوی Selection :هنگامیکه متغیر پنهانی را انتخاب نموده و بر منوی Selection کلیک کنید، اکثر گزینه های آن فعال میشوند، اگر بر گزینه show/Hidel measurement کلیک کنید متغیرهای مشاهده شده آن سازه پنهان نمایش داده می شوند(شکل شماره 11):

ب): پنهان کردن از طریق منوی Selection :اگر بر گزینه

Hide/ model measurement show

مجدداً کلیک کنید متغیرهای مشاهده شده آن سازه، پنهان می شوند.

نکته: زمانی که مدل شما به واسطه آشکار بودن متغیرهای مشاهده شده، خیلی شلوغ میشود توصیه میشود از گزینه پنهان کردن استفاده کنید . ضمناً زمان استفاده از پنهان کردن ، نام سازه پنهان پررنگ Bold میشود (شکل شماره12 ):

ج) delete به شما امکان می دهد متغیر پنهان یا مشاهده شده انتخاب شده یا مسیر بین متغیرهای پنهان را حذف کنید.

د) Top Align متغیرهای مشاهده شده با رنگ زرد را در بالای متغیر پنهان قرار می دهد )مثل متغیر رضایت از خدمات شهری در شکل شماره 13)

ه)Bottom Align متغیرهای مشاهده شده با رنگ زرد را در پایین متغیر پنهان قرار می دهد )مثل استفاده از رسانه در شکل شماره 13) شیوه طراحی مدل در smartPLS

و Left Align (متغیرهای مشاهده شده با رنگ زرد را در سمت چپ متغیر پنهان قرار می دهد )مثل احساس تعلق به شهر در شکل شماره 13).

ز)Right Align متغیرهای مشاهده شده با رنگ زرد را در سمت راست متغیر پنهان قرار می دهد )مثل میزان مشارکت در شکل شماره 13).

ح) استفاده از گزینه Match :دو گزینه Height Match و Width Match زمانی در منوی Selection فعال می شوند که کل متغیرهای پنهان انتخاب شده باشند، انتخاب همه متغیرها بدین صورت انجام می گیرد که کلید Ctrl را پایین نگهداشته و بر روی هر یک از متغیرها تا اتمام همه آنها کلیک کرده و انتخابشان کنید. این دو گزینه، عرض و ارتفاع اندازه همه متغیرهای پنهان را با هم برابر میکنند(شکل شماره 14)

برای نشان دادن قاب Outline : از منوی ابزاره ها بر روی گزینه Window کلیک کنید و سپس از زبانه کادر محاوره ای در بخش Views Show گزینه Outline را انتخاب کنید تا قاب خلاصه یا Outline متغیرهای پنهان را نشان دهد در کنار نام هر متغیر پنهان در قاب مزبور عالامت + قرار دارد که اگر بر روی آن کلیک نمایید، محتوای آن یا متغیرهای مشاهده شده مربوط به آن نشان داده میشود(شکل شماره 15) شیوه طراحی مدل نظری در smartPLS