سبد خرید من (0 )
انواع متغیر ها و مدل ها در pls همراه با کاربرد
- 20 آذر, 1400
- PLS
انواع متغیر ها و مدل ها در pls
اجزاء مدل و انواع متغیرها و مدلها در رویکرد PLS
انواع متغیر ها و مدل ها در pls مدل نمایشی از چارچوب نظری تدوین شده بر اساس مبانی تئوریک است. چارچوب نظری نیز مجموعه ای از روابط نظام مند است که توصیفی جامع و سازگار از روابط میان چند پدیده را ارائه می نماید.
مدل های مرسوم در مدل سازی معادلات ساختاری در واقع متشکل از دو بخش هستند.
مدل اندازه گیری که چگونگی توضیح و تبیین متغیرهای پنهان توسط متغیرهای آشکار مربوطه را بررسی می نماید و مدل ساختاری که نشان می دهد چگونه متغیرهای پنهان در پیوند با یکدیگر قرار گرفته اند. البته در مطالعات مختص رویکرد حداقل مربعات جزئی که یکی از رویکردهای معادلات ساختاری است، این دو بخش بیشتر به نام های مدل درونی و مدل بیرونی شناخته می شوند. به هر حال یک مدل اندازه گیری یا مدل درونی روابط بین شاخص های یک سازه و آن سازه را مشخص می سازد در حالی که یک مدل ساختاری یا مدل بیرونی نشان دهنده روابط میان چند سازه است.
یک مدل دارای دو جزء اصلی می باشد
متغیرهای پنهان و آشکار که به ترتیب با بیضی و مستطیل نشان داده می شوند.
روابط میان متغیرهای پنهان و آشکار که در شک با پیکان های جهت دار ترسیم می شوند.
در ضمن روابط موجود در مدل های اندازه گیری و ساختاری نیز متفاوت از یکدیگر هستند. روابط موجود در مدل های اندازه گیری، بین یک متغیر پنهان و یک متغیر آشکار ترسیم می شوند در حالی که روابط تعریف شده در مدل ساختاری بین دو متغیر پنهان ترسیم می شوند. روابط موجود در مدل های اندازه گیری روابط بیرونی و روابط ترسیم شده در مدل های ساختاری روابط درونی نام دارند.
اهمیت نظریه
مدل ها باید الزاما ریشه در نظریه ای بنیادین داشته باشند و بر اساس آن ایجاد گردند. نظریه ها اغلب اهداف اصلی تحقیقات دانشگاهی می باشند اما کسانی که به صورت علمی از آنها استفاده می کنند نیز ممکن است مجموعه ای از روابط را پیشنهاد یا ایجاد نمایند که پیچیدگی این روابط به اندازه پیچیدگی های هر نظریه آکادمیکی باشند. از این رو محققان برای تحلیل این روابط نیازمند ابزارهای تحلیلی ویژه ای که مدل سازی معادلات ساختاری ارائه می نماید، هستند.
حمایت مبانی نظری در ترسیم مدل
شرط نهایی برای تایید یک رابطه علی، وجود مبانی نظری مرتبط است که صحت رابطه بین دو متغیر را در یک رابطه علی معلولی تایید نماید. با مطالعه مبانی نظری مرتبط می توان چگونگی تاثیر یک سازه بر سازه دیگر را با عمق بیشتری درک نمود. اگر مبانی نظری و ادبیات مرتبط همراه با تحلیل داده ها صورت نپذیرد، درک رابطه بین متغیر مستقل و وابسته دشوار است و چه بسا این رابطه جعلی و غیر واقعی باشد. بنابراین محاسبات مدل معادلات ساختاری برای ایجاد روابط بین متغیرها و آزمودن این روابط مفید و سودمند است ولی بدون مطالعه مبانی نظری مرتبط،کافی نیست.
انواع متغیرها در معادلات ساختاری و نرم افزار Smart PLS
محققان و پژوهشگران ممکن است در طراحی مدل خود با متغیرها و سازه های گوناگونی را مورد استفاده قرار دهد. آشنایی با متغیرها و شناختن نوع آنها به پژوهشگر در طراحی و تدوین یک مدل کامل و همه جانبه خود کمک بسزایی می کند.
انواع متغیرها و سازه ها را می توان از دیدگاه های متفاوتی بررسی کرد:
۱- دسته بندی بر حسب ماهیت مقداری:
- متغیرهای کمی.
- متغیرهای کیفی.
- مقیاس اسمی.
- مقیاس رتبه ای.
- مقیاس فاصله ای.
۲- دسته بندی از لحاظ نقش مربوطه در مدل:
- متغیرهای مستقل.
- متغیرهای وابسته.
- متغیرهای میانجی.
- متغیرهای تعدیلگر.
- متغیرهای کنترل.
- متغیرهای مزاحم.
۳- دسته بندی بر اساس مشاهده پذیر بودن یا نبودن:
- متغیرهای پنهان، مشاهده ناپذیر و یا مکنون.
- متغیرهای مشاهده پذیر یا آشکار.
انواع مدل
پژوهشگر یا محققی که از مدل های معادلات ساختاری در پژوهش خود استفاده می کند با دو بخش مدل اندازه گیری و مدل ساختاری مواجه می شود. یکی از مهمترین مراحل در تدوین مدل اندازه گیری تصمیم در مورد نوع مدل اندازه گیری می باشد.
مدل اندازه گیری در معادلات ساختاری به دو دسته تقسیم می شود:
۱- مدل با شاخص های بازتاب دهنده و انعکاسی
اگر در مدلی که پژوهشگر طراحی می کند، سازه، سازنده شاخص خود باشد آن مدل انعکاسی می باشد. در این نوع مدل سازه ها مقدم هستند زیرا سازنده شاخص خود می باشند و باعث به وجود آمدن آن می شوند.
۲- مدل با شاخص های سازنده
در این نوع مدل اندازه گیری، شاخص ها ویژگی های تعریف کننده سازه به شمار می روند، به عبارت دیگر شاخص ها هستند که سازه را تعریف می کنند و می سازند و در نوع مدل شاخص ها مقدم هستند چون باعث به وجود آمدن سازه می شوند.
تعریفی دیگر از انواع متغیرها و مدل ها در نرم افزار pls
نرم افزار Partial Least Squares (PLS) مانند SmartPLS، همه کاره است و می تواند انواع مختلفی از متغیرها و مدل ها را مدیریت کند. در اینجا انواع مختلف متغیرها و مدلها در نرم‌افزار PLS به همراه کاربردهای آنها آورده شده است:
انواع متغیرها:
متغیرهای شاخص: اینها متغیرهای مشاهده شده ای هستند که مستقیماً یک ساختار پنهان را اندازه گیری می کنند. آنها می توانند متغیرهای پیوسته یا طبقه ای باشند.
متغیرهای پنهان (ساختار): اینها متغیرهای مشاهده نشده ای هستند که مفاهیم یا سازه های اساسی را نشان می دهند. آنها می توانند بازتابنده (شاخص ها سازه را اندازه گیری می کنند) یا شکل دهنده (شاخص ها به سازه کمک می کنند).
انواع مدل ها:
مدل اندازه گیری (بازتابی یا تکوینی):
کاربرد: برای ارزیابی چگونگی اندازه گیری شاخص های مشاهده شده سازه های نهفته استفاده می شود. این اولین گام در تحلیل PLS-SEM است.
مدل بازتابی: زمانی مناسب است که شاخص‌ها ساختار را اندازه‌گیری کنند (به عنوان مثال، موارد نظرسنجی برای عاملی مانند “رضایت مشتری”).
مدل تکوینی: زمانی مناسب است که شاخص‌ها به شکل‌گیری ساختار کمک کنند (مثلاً شاخص‌هایی برای ساختاری مانند «بازارگرایی»).
مدل سازه ای:
کاربرد: روابط بین سازه های نهفته را بررسی می کند، فرضیه ها را آزمایش می کند و اثرات مستقیم و غیرمستقیم را ارزیابی می کند.
تحلیل مسیر: روابط جهتی بین ساختارهای پنهان را مشخص می کند.
تحلیل میانجیگری: تأثیر غیرمستقیم متغیر مستقل بر متغیر وابسته را از طریق واسطه بررسی می کند.
تجزیه و تحلیل تعدیل: ارزیابی می کند که آیا قدرت یا جهت یک رابطه در سطوح مختلف یک متغیر تعدیل کننده متفاوت است یا خیر.
مدل های مرتبه بالاتر:
کاربرد: شامل روابط بین ساختارهای پنهان در سطوح مختلف است. سازه مرتبه بالاتر ساختاری است که تحت تأثیر ساختارهای سطح پایین تر قرار می گیرد.
مثال: یک سازه مرتبه بالاتر مانند “عملکرد سازمانی” می تواند تحت تاثیر ساختارهای سطح پایین تر مانند “رضایت مشتری”، “تعامل کارکنان” و غیره قرار گیرد.
مدل های مرتبه دوم:
کاربرد: شامل روابط بین سازه های پنهان در همان سطح است، جایی که یک سازه رابطه بین سازه دیگر و شاخص های آن را تعدیل می کند.
مثال: یک ساختار مرتبه دوم مانند “جهت گیری نوآوری” ممکن است رابطه بین “خلاقیت کارکنان” و شاخص های آن را تعدیل کند.
مدل های میانجی گری کامل و جزئی:
کاربرد: میزانی را که یک واسطه (متغیر مداخله گر) رابطه بین یک متغیر مستقل و یک متغیر وابسته را توضیح می دهد را بررسی می کند.
میانجیگری کامل: تأثیر متغیر مستقل بر متغیر وابسته به طور کامل توسط واسطه توضیح داده می شود.
میانجیگری جزئی: میانجی برخی از تأثیرات بین متغیرهای مستقل و وابسته را توضیح می دهد اما نه همه.
اینها برخی از انواع کلیدی متغیرها و مدل ها در نرم افزار PLS مانند SmartPLS هستند. درک این مفاهیم و کاربردهای آنها برای انجام تحلیل های PLS-SEM دقیق و معنی دار بسیار مهم است.
