سبد خرید من (0 )
تعریف پرسشنامه چیست؟
- 1 دی, 1400
- روش تحقیق علوم رفتاری
تعریف پرسشنامه
تعریف پرسشنامه چیست؟ در ساده‌ترین تعریف پرسشنامه گفته می‌شود:
پرسشنامه یک ابزار تحقیقاتی با مجموعه‌ای از پرسش‌ها است که با هدف جمع آوری و ثبت اطلاعات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این تعریف از پرسشنامه، آن قدر گسترده و باز است که تقریباً شامل هر چیزی می‌شود!
در سایر منابع، شرط‌ها و قیدهای دیگری هم مطرح شده‌اند:
بعضی منابع، مکتوب بودن را در تعریف پرسشنامه قید کرده‌اند (شاید در دوران دیجیتال، این قید چندان قابل پذیرش نباشد)
برخی منابع دیگر، پرسشنامه را ابزاری برای گردآوری اطلاعات از پاسخ دهنده‌ی مطلع تعریف کرده‌اند.
در برخی از تعاریف پرسشنامه، تاکید شده که موضوع سوالات در مورد دیدگاه‌ها و نگرش وترجیحات مخاطب است.
برخی تعاریف دیگر، دانش و نگرش و عملکرد را به عنوان حوزه های اصلی مورد سنجش در پرسشنامه ها مطرح می‌کنند.
به نظر می‌رسد که برای هدف ما (که صرفاً آشنایی کلی با پرسشنامه است) مناسب‌تر باشد به جای بررسی تعریف پرسشنامه، به کاربردهای مختلف پرسشنامه ها توجه کنیم:
پرسشنامه ابزار یا ابزار تحقیقی است که برای جمع‌آوری سیستماتیک داده‌ها از افراد، اغلب به عنوان پاسخ‌دهندگان یا شرکت‌کنندگان، به روشی ساختاریافته و استاندارد استفاده می‌شود. این شامل مجموعه ای از سؤالات یا موارد است که برای جمع آوری اطلاعات در مورد موضوعات، نگرش ها، نظرات، رفتارها یا ویژگی های خاص طراحی شده است. پرسشنامه ها به طور گسترده در زمینه های مختلف تحقیقاتی از جمله روانشناسی، علوم اجتماعی، بازاریابی، آموزش و غیره استفاده می شود.
ویژگی های کلیدی پرسشنامه ها عبارتند از:
فرمت ساختاریافته: پرسشنامه ها ساختاری از پیش تعریف شده دارند و سؤالات با ترتیب و فرمت خاصی ارائه می شوند. این استانداردسازی به اطمینان از سازگاری در جمع آوری داده ها کمک می کند.
انواع سؤالات چندگانه: پرسشنامه ها می توانند انواع مختلفی از سؤالات را شامل شوند، مانند سؤالات باز (نیاز به پاسخ متن آزاد)، سؤالات بسته (با گزینه های پاسخ از پیش تعریف شده)، سؤالات چند گزینه ای، سؤالات مقیاس لیکرت (برای سنجش نگرش ها استفاده می شود). یا نظرات در مقیاس)، و بیشتر.
جمع آوری سیستماتیک داده ها: پرسشنامه ها برای جمع آوری داده ها به طور سیستماتیک و یکنواخت از همه شرکت کنندگان طراحی شده اند که امکان مقایسه و تجزیه و تحلیل آسان پاسخ ها را فراهم می کند.
داده‌های کمی: پرسشنامه‌ها عمدتاً داده‌های کمی را جمع‌آوری می‌کنند، که می‌توان آنها را به صورت آماری برای شناسایی روندها، الگوها، روابط و تداعی‌ها تجزیه و تحلیل کرد.
اهداف تحقیق: سوالات پرسشنامه متناسب با اهداف تحقیق یا اهداف تحقیق تنظیم شده است. هدف آنها رسیدگی به سؤالات تحقیقاتی خاص، بررسی فرضیه ها یا جمع آوری اطلاعات در مورد یک موضوع خاص است.
زبان استاندارد: زبان واضح و سازگار در پرسشنامه ها استفاده می شود تا اطمینان حاصل شود که شرکت کنندگان سؤالات را به همان شیوه درک می کنند. برای به دست آوردن پاسخ های دقیق، ابهام و تعصب در جمله بندی به حداقل می رسد.
نمونه گیری: پرسشنامه ها بین نمونه ای از شرکت کنندگان که از جامعه هدف انتخاب شده اند توزیع می شود. برای اطمینان از تعمیم یافته ها، نمونه باید معرف جمعیت بزرگتر باشد.
ملاحظات اخلاقی: پرسشنامه ها باید با در نظر گرفتن ملاحظات اخلاقی طراحی شوند. این شامل کسب رضایت آگاهانه از شرکت کنندگان، اطمینان از حفظ حریم خصوصی و حفظ محرمانگی است.
آزمایش آزمایشی: قبل از استفاده از پرسشنامه در یک مطالعه در مقیاس بزرگ، مهم است که آزمایش آزمایشی را با گروه کوچکی از شرکت کنندگان انجام دهید. این به شناسایی هر گونه مشکل در جمله بندی، وضوح یا جریان کمک می کند.
روایی و پایایی: پرسشنامه‌ها باید روایی خوبی (اندازه‌گیری آنچه را که قصد اندازه‌گیری دارند) و پایایی (ثبات نتایج در طول زمان یا بین پاسخ‌دهندگان) از خود نشان دهند. محققان اغلب قبل از استفاده از پرسشنامه در تحقیق، آزمون های اعتبار و پایایی را انجام می دهند.
پرسشنامه ها ابزاری همه کاره برای جمع آوری داده ها هستند که به محققان امکان می دهد طیف وسیعی از اطلاعات را از گروه های متنوعی از شرکت کنندگان جمع آوری کنند. با این حال، طراحی پرسشنامه‌های مؤثر مستلزم توجه دقیق به اهداف تحقیق، انواع سؤالات مناسب و راهبردهایی برای تشویق پاسخ‌های دقیق و صادقانه است.
برخی از رایج ترین کاربردهای پرسشنامه
کاربردهای پرسشنامه ها، محدود و مشخص نیست و مجموعه گسترده ای از کاربردها را می‌توان برای پرسشنامه ها تصور کرد.
در اینجا صرفاً به برخی از این کاربردها می‌پردازیم:
برخی پرسشنامه ها، برای سنجش نگرش و ترجیحات مخاطب، در یک زمینه مشخص مورد استفاده قرار می‌گیرند. به عنوان مثال:
پرسشنامه برای اطلاع از محبوب ترین برنامه های تلویزیونی یا سایت های اینترنتی
پرسشنامه برای تشخیص اینکه تغییر بسته بندی و قیمت، تا چه حد تصمیم های خرید مشتری را تغییر می‌دهد
پرسشنامه برای انتخاب کتابهایی که هر فرد، برای خرید و مطالعه توصیه می‌کند
برخی پرسشنامه های تحقیقاتی، با هدف سنجش رابطه بین دو یا چند متغیر مورد استفاده قرار می‌گیرند. به عنوان مثال:
سنجش رابطه جنسیت و درآمد
سنجش رابطه بین تحصیلات دانشگاهی و احترام به قانون
سنجش رابطه بین سن و میزان مطالعه
سنجش رابطه بین ماه تولد و ویژگی های شخصیتی یا سلامت
پرسشنامه هایی که برای سنجش فکت‌ها (Facts )مورد استفاده قرار می‌گیرند. به عنوان مثال:
وقتی شما از یک فروشگاه خرید می‌کنید، از شما می‌پرسند که از چه طریق با آن فروشگاه آشنا شده‌اید.
در هنگام مراجعه به یک سمینار، ممکن است تحصیلات شما و سن و جنسیت شما، یا شغل شما، پرسیده و ثبت شود.
دو شیوه متفاوت استفاده از پرسشنامه در فضاهای آکادمیک و دانشگاهی
بخشی از تحقیقات دانشگاهی در سراسر جهان، مشخصاً با هدف طراحی و ساخت پرسشنامه انجام می‌شود.
مثلاً یک یا چند محقق، ماه‌ها و سال‌ها وقت می‌گذارند و مثلاً پرسشنامه ای را طراحی می‌کنند که معتقدند می‌تواند برای سنجش شادمانی یا سنجش رضایت شغلییا کیفیت زندگی کاری مورد استفاده قرار بگیرد.
بخشی دیگر از تحقیقات دانشگاهی، از پرسشنامه های استاندارد (Standard Questionnaires) استفاده می‌کنند.
در واقع، این محققان، به سراغ دستاوردهای گروه اول می‌روند و پس از اطمینان از صحت و کارایی و اعتبار و روایی پرسشنامه، از آن برای سنجش یک یا چند ویژگی در جامعه آماری مد نظر خود استفاده می‌کنند.
به عنوان مثال فرنهام پرسشنامه ای برای سنجش نگرش پولی طراحی کرده است. او در گروه اول قرار می‌گیرد.
حالا محقق دیگری ممکن است از پرسشنامه فرنهام استفاده کند و رابطه بین وسواس پولی فرزندان و سطح درآمد والدین را بسنجد.
عمده‌ی کاربردهای پرسشنامه در تحقیقات دانشگاهی را می‌توان در یکی از دو گروه فوق طبقه بندی کرد.
البته فعالیت‌های ارزشمند دیگری هم در ارتباط با پرسشنامه ها وجود دارد و آن، محققانی هستند که به صورت دائمی و گسترده، قابل اعتماد بودن و اتکا به پرسشنامه ها را در شرایط مختلف می‌سنجند.
طراحی پرسشنامه
جالب اینجاست که به دلیل ناآشنایی با پیچیدگی‌های مربوط به طراحی پرسشنامه ها، موارد متعددی را می‌توان در مراکز دانشگاهی مشاهده کرد که دانشجویان، زمانی که نمی‌توانند پرسشنامه مناسبی را برای تحقیقات خود پیدا کنند، طراحی یک پرسشنامه مناسب را به عنوان بخشی از کار خود تعریف می‌کنند.
تعریف پرسشنامه چیست؟
حالا می‌توانید تصور کنید که مثلاً در مقطع کارشناسی ارشد که انجام پایان نامه در یک یا حداکثر دو ترم انجام می‌شود، دانشجو وقتی پس از چند ماه تلاش متوجه می‌شود که فقط همین مرحله‌ی طراحی پرسشنامه، به چند سال تلاش مستقل نیاز دارد، تا چه حد ناامید می‌شود.
مقالعه ای که در بالا آن را مطالعه فرمودید مربوط به بحث تعریف پرسشنامه چیست؟ است ،که تیم تحلیلی یونی تحلیل آن را برای شما عزیزان و پژوهشگران گرد آوری کرده است.
