آزمون عملکردی

آزمون عملکردی

 

آزمون عملکردی

آزمون عملکردی :امروزه توجه بیشتر معطوف به این است که چگونه فراگیران دانش را تفسیر می کنند و به کار می گیرند تا مسائل را حل کنند . این گونه مهارت ها با آزمون های عینی و سنتی قابل سنجش نیستند .

انجام یک فعالیت مربوط به درس علوم ، دفاع از شیوه ی حل مسئله ، بر گزاری یک تاتر دانش آموزی ، تولید روزنانه دیواری برای مدرسه ، تعمیر قفل و دستگیره در کلاس یا شرکت در ساختن یک قفسه ی کتاب برای کلاس ، همه نمونه هایی از تکالیف عملکردی هستند . تفاوت این نوع تکالیف با تکالیف روز مره و سنتی کلاس ، مثل تفاوت امتحان عملی رانندگی است با امتحان آیین نامه با وقتی فرد در حین رانندگی مورد قضاوت قرار می گیرد با زمانی که امتحان آیین نامه ی رانندگی را می دهد .

به زبان ساده ، تکالیف و آزمون های عملکردی ، آموخته های فراگیر را در حیطه های مختلف در عمل به کار می گیرد و فراگیر طی انجام آن ، نشان می دهد تا چه اندازه در کاربرد آموخته ها تواناست .

اگر پرورش توانایی کاربرد آموخته ها در دانش آموزان از اهداف برنامه ی آموزشی است ، دانش آموزان باید در این حیطه هم ارزشیابی شوند .

سنجش عملکرد دانش آموز از طریق درگیر کردن او در تکالیف عملی ، چیزی فرا تر از تعاریف سنتی ، مثلاً حفظ کردن و کنفرانس دادن در کلاس است . این نوع سنجش به هر نوع فعالیت یا کار خلاقانه ی دانش آموز می پردازد که از طریق آن می تواند آن چه را آموخته است ، به نمایش بگذارد یا بیان کند . تکالیف عملی می تواند به صورت تکالیفی باشد که در زمان کوتاه یا طولانی قابل انجام است .

بنابراين آزمون عملكردي از آزمون شونده مي خواهد تا به انجام نوعي رفتار اقدام كند نه اينكه صرفا سوال هايي را پاسخ دهد . آزمون عملكردي تكاليفي است كه از دانش آموزان مي خواهد تا مسائلي را كه در خارج از محدوده هاي كلاسي با اهميت هستند حل كند يا به گونه هايي عمل نمايند به خودي خود داراي اهميت هستند .

جهت مشاهده مطالب روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی کلیک کنید. (آزمون عملکردی)

جهت مشاهده آموزش آزمون های آماری در spss  کلیک کنید .

آزمون عملکردی نوعی تست است که در صنایع مختلف از جمله توسعه نرم افزار، مهندسی، ساخت و کنترل کیفیت استفاده می شود. هدف اولیه یک تست عملکردی ارزیابی این است که آیا یک سیستم، محصول یا جزء مطابق با عملکرد و مشخصات مورد نظر خود است یا خیر. تست عملکرد تأیید می کند که سیستم مطابق انتظار رفتار می کند و وظایف مورد نظر خود را به درستی انجام می دهد.

ویژگی های کلیدی تست عملکردی عبارتند از:

تمرکز بر رفتار: آزمون عملکردی بررسی می کند که چگونه یک سیستم با توجه به طراحی و الزاماتش به ورودی ها، عملیات و تعاملات واکنش نشان می دهد.

بر اساس نیازها: موارد تست از نیازمندی‌های سیستم، مشخصات یا داستان‌های کاربر مشتق شده‌اند. هدف این است که اطمینان حاصل شود که هر یک از نیازها برآورده شده است.

تست جعبه سیاه: آزمایش عملکردی اغلب از منظر خارجی، بدون دانش دقیق از کد داخلی یا معماری سیستم انجام می شود. تسترها بر ورودی ها، خروجی ها و تعاملات تمرکز می کنند.

اعتبار سنجی: آزمایش عملکردی تأیید می کند که سیستم طبق برنامه عمل می کند، نیازهای کاربر را برآورده می کند و نتایج مورد انتظار را ارائه می دهد.

انواع تست عملکردی:

تست واحد: تست واحدها یا اجزای سیستم به صورت مجزا.
تست یکپارچه سازی: تست تعامل بین اجزا یا ماژول های مختلف.
تست سیستم: تست کل سیستم به عنوان یک کل، از جمله تمام اجزای یکپارچه.
تست پذیرش کاربر (UAT): آزمایش سیستم با کاربران واقعی برای اطمینان از برآورده شدن نیازها و الزامات آنها.

تست مثبت و منفی: تست های عملکردی شامل سناریوهای مثبت (ورودی های معتبر منجر به نتایج مورد انتظار) و سناریوهای منفی (ورودی های نامعتبر منجر به رسیدگی به خطا یا پاسخ های مناسب می شود).

تست رگرسیون: پس از تغییرات در سیستم انجام می شود تا اطمینان حاصل شود که عملکردهای موجود تحت تأثیر تغییرات قرار نمی گیرند.

قابلیت استفاده و تست تجربه کاربر: تضمین می کند که سیستم کاربر پسند، شهودی است و تجربه کاربری مثبتی را ارائه می دهد.

تست خودکار: تست‌های عملکردی را می‌توان با استفاده از چارچوب‌های تست، اسکریپت‌ها و ابزارها برای تسریع فرآیند تست و اطمینان از اجرای یکنواخت خودکار کرد.

شناسایی نقص: تست عملکردی به شناسایی نقص ها، اشکالات یا انحرافات از رفتار مورد نظر سیستم کمک می کند.

تست عملکرد بخشی جدایی ناپذیر از تضمین کیفیت است که اطمینان حاصل می کند که محصولات، نرم افزارها و سیستم ها انتظارات کاربران و ذینفعان را برآورده می کنند. با تأیید اینکه عملکرد سیستم با طراحی و الزامات آن مطابقت دارد، آزمایش عملکرد به ارائه راه حل های قابل اعتماد، سازگار و کاربر پسند کمک می کند.

 

به مثال هاي زير توجه كنيد :

سنجش فرآيند و فرآورده های يادگيری با آزمون عملكردی

آزمون عملکردی با فرآيند يا شيوه ي اجرا، فرآورده يا محصول كار و يا تركيبي از اين دو سرو كار دارند . در واقع ماهيت عملكرد مورد سنجش مشخص مي كندکه تاكيد بر چه قسمتي بايد باشد . بعضي عملكردها به محصولات يا فرآورده هاي ملموس و عيني نمي انجامد مانند كار كردن با وسائل آزمايشگاهي ، سخنراني كردن ، نواختن آلات موسيقي و انجام دادن فعاليت هاي ورزشي نظير شنا كردن و يا پرتاب كردن توپ ، اين گونه فعاليت ها را بايد ضمن انجام دادن سنجش كنيم و لذا با شيوه ي اجرا و فرآيند عمل سر و كار داريم .

در برخي از زمينه هاي عملكردي ديگر محصول يا فرآورده مورد تاکيد است و توجه چنداني به فرآيند يا شيوه ي اجرا نمي شود . در ارزشيابي از مقاله ي تحقيقي، داستان، انشا ، شعر و نقاشي دانش آموزان و دانشجويان بيشتر فرآورده مورد توجه و ارزشيابي قرار مي گيرد .

در اين مثال ها و مثال هاي مانند آن با شيوه هاي اجرا و روش هاي مختلفي مي توان به نتيجه واحدي دست يافت و لذا باید به آن چه توليد مي شود بيشتر اهميت داد تا فرآيند توليد آن .

براي نمونه، معلم معمولا به شعري كه يادگيرنده سروده است بيشتر علاقمند است تا به فرآيند يا جريان آن شعر.

جهت مشاهده مطالب روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی کلیک کنید.

گاهي فرآيند و فرآورده هر دو به عنوان جنبه هاي مهم عملكرد مورد توجه قرار گرفته و سنجش مي شوند . براي مثال مهارت در عيب يابي و تعمير يك تلويزيون يا اتومبيل شامل استفاده از يك شيوه ي اجرا و توليد يك تلويزيون يا اتومبيل سالم است .

معمولا در آغاز دوره ي يادگيري بيشتر شيوه ي اجرا يا فرآيند كار مورد تاكيد قرار مي گيرد و در مراحل پيشرفته تر يادگيري بر فرآورده يا محصول كار تاكيد مي شود، مانند مهارت تايپ كردن كه در مراحل اوليه آموزش درست لمس كردن کلیدها ارزشيابي مي شود اما در مراحل پيشرفته تر آموزش، تميزي، درستي و سرعت كار توليدي ارزشيابي مي شود .

نكته ي مهم آن است كه سنجش عملكردي يا آزمون  عملكردي با مهارت skill سر و كار دارد . مهارت در استفاده از فرآيندها و شيوه هاي اجرايي و مهارت در توليد فرآورده ها.

به طور مثال درس علوم تجربي با مهارت هاي آزمايشگاهي نظير مهارت مشاهده، اندازه گيري، برقراري ارتباط و…  سر و كار دارد  . درس علوم اجتماعي با مهارت هايي چون استفاده از نقشه، نمودار و كار در گروه سر و كاردارد . درس رياضي با مهارت هاي حل مساله نظير شناسايي مساله ، بررسي  راه حل هاي ممكن انتخاب بهترين راه حل و كار بست راه حل سر و كاردارد .

بنابراين در يك جمع بندي مي توان گفت : هدف هاي آموزش و يادگيري از لحاظ  سنجش دو دسته اند :

1- هدف هايي كه به دانستن درباره ي امور و پديده ها مربوط مي شوند . مثلا اين كه ميكروسكوپ براي مطالعه ي جانوران كوچكي كه با چشم غير مسلح قابل مشاهده نيستند، به كار مي رود .

2- هدف هايي كه به دانستن نحوه ي انجام دادن عمل يا كاري مربوط مي شود . مثلا كار كردن با ميكروسكوپ

لذا آن دسته از وسايل اندازه گيري كه مي كوشند تا بسنجند كه چگونه مي تواند كاري را انجام دهد غالبا آزمون  عملكردي نام دارد و آن دسته از وسائل اندازه گيري كه مي كوشند تا دامنه و صحت دانش شخص را بسنجد معمولا آزمون هاي كتبي يا مداد  كاغذي ناميده مي شوند .

در يك نگاه كلي مي توان گفت ويژگي آزمون هاي عملكردي عبارتند از :

1- تاكيد بر کاربست دانش

2- تاكيد بر سنجش مستقيم هدف آموزشي

3- استفاده از مسائل واقعي زندگي

4- ترغيب و تشويق به تفكر باز يعني درگير شدن با مسائل به طور گروهي و كار كردن بر روي آن ها براي مدت طولاني

جهت مشاهده مطالب روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی کلیک کنید. (آزمون عملکردی)

 

دسته بندی آزمون های عملکردی

در يك تقسيم بندي انواع آزمون هاي عملكردي را به چهار دسته ي زير تقسيم مي كنند:

1- آزمون كتبي عملكردي (بيشترين فاصله را از عملكرد در زندگي واقعي دانش آموز دارد . )

2- آزمون شناسايي

3- انجام عملكرد در موقعيت شبيه سازي شده

4- نمونه كار (كمترين فاصله را از عملكرد در زندگي واقعي دانش آموز دارد . )

گاهي براي سنجش عملكردي مي توان هر چهار روش فوق را به كار بست و گاه تنها يك روش كفايت مي كند .

 

1- آزمون كتبی عملكردی

تفاوت آزمون كتبي عملكردي و آزمون هاي كتبي يا مداد كاغذي در اين است كه در آزمون كتبي عملكردي عمدتا بر كار بست دانش و مهارت در موقعيت هاي عملي يا شبيه سازي شده با موقعيت هاي عملي (واقعي ) تاكيد مي شود .

در آزمون هاي كتبي عملكردي يا بازده هاي پاياني یادگیری سنجش می شوند یا مراحل میانی عملکردی که برای رسیدن به بازده هاي پاياني ضروري هستند مانند استفاده ي درست از ابزارها و دستگاه ها .

مثال هايي از آزمون كتبي عملكردي عبارتند از :

–  طرح يك نقشه ي آب و هوايي

–  رسم يك نمودار ستوني

–  طرح يك مدار برقي

–  طرح يك لباس

–  نگارش يك داستان كوتاه

–  ساختن تعدادي سوال آزمون متناسب با جدول مشخصات

–  ساختن يك فهدست وارسي براي ارزشيابي از يك آزمون پيشرفت تحصيلي

در مثال هاي فوق محصول يادگيري كه به صورت كتبي ارائه مي شود ، هم نتيجه ي دانش فرد است و هم نتيجه ي مهارت او و يك مقياس عملكردي به دست مي دهد كه به خودي خود ارزشمند است .

 

2- آزمون شناسايي :

منظور از آزمون شناسايي روشي است براي سنجش توانایی یادگیرنده در تشخيص ويژگي ها، محاسن، معايب و موارد استفاده ي امور مختلف . آزمون هاي شناسايي انواع و كاربردهاي مختلفي دارند نظير :

شناسايي يك ابزار و يا دستگاه، توصيف كار يك ابزار دستگاه، رفع و شناسايي عيب يك ابزار يا دستگاه

آزمون هاي شناسايي در علوم زيستي هم كاربرد دارند مثلا شناسايي نمونه هاي جانوراني كه در اتاق آزمايش يا كلاس درس چيده شده اند .

–  شناسايي وسايل لازم براي انجام يك آزمايش شيميايي

–  تشخيص روش درست حل يك مساله در رياضي

–  تشخيص تلفظ درست یك واژه ي خارجي در درس زبان

آزمون هاي شناسايي در درس هنر، موسيقي، تربيت بدني و … نيز كاربرد دارد مثلا شناسايي بهترين شيوه ي عملي براي نواختن نوعي ساز موسيقي

 

3- انجام عملكرد در موقعيت شبيه سازي شده

در آزمون شبيه سازي يا انجام عملكرد در موقعيت شبيه سازي شده از یادگیرنده خواسته می شود تا در یک موقعیت شبیه سازی شده یا مصنوعی همان اعمالی را انجام دهد که در موقعیتهای واقعی ضروری هستند.

مثلاً ضربه زدن به توپ خیالی در درس تربیت بدنی و انجام حرکات مختلف شنا در بیرون آب، رانندگی در اتومبیل شبیه سازی شده

یک مثال برای انجام عملكرد موقغیت شبیه سازی شده

موقعيت سنجش : يك حالت اضطراري (اورژانس)

فرض كنيد در منزل تنها هستيد و بوي دود به مشام شما مي رسد . به اداره آتش نشاني تلفن مي زنيد و من به تلفن شما جواب مي دهم . با من صحبت كنبد آن گونه كه در تلفن صحبت مي كنيد . هر چيزي را كه لازم مي دانيد براي من توضيح دهيد تا به كمك  شما بشتابم . با گفتن الو شروع كنيد!

 

جهت مشاهده مطالب روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی کلیک کنید.

جهت مشاهده آموزش آزمون های آماری در spss  کلیک کنید .

 

4- نمونه كار

در روش نمونه كار work sample از يادگيرنده خواسته مي شود تا اعمالي را انجام دهد كه معرف عملكرد واقعي مورد سنجش هستند. در روش نمونه ي كار، نمونه ي اعمالي كه از يادگيرنده  مي خواهيم تا انجام دهد بايد شامل عناصر مهم عملكرد كلي باشد كه در شرايط كنترل شده اجرا مي شود.  مانند رانندگي با اتومبيل با طول فاصله اي كه مشخص مي شود. و يا تدريس خاصي  با روش خاصی در كلاس درس .

در يك دسته بندي ديگر از روش هاي سنجش عملكردي به چهار روش زير اشاره مي كنند :

1- سنجش ساختارمند يا كنترل شده

2- سنجش در موقعيت هاي طبیعی

3- پروژه هاي طولاني مدت

4- كار پوشه

 

سنجش ساختار مند

در اين روش سنجشگر هم بر تكاليف سنجش و هم بر شرايطي كه در آن دانش آموز بايد پاسخ دهد، كنترل مي كند . يعني معلم معلوم مي كند كه از چه موادي وچه موقع استفاده شود .

راهنماي عملكرد دانش آموز و ن.ع بازده های یادگیری او را نیز مشخص می کند.

سنجش ساختار مند با توجه به تكاليف مورد استفاده دو نوع است .

– تكاليفي كه به مداد و كاغذ نياز دارند . در واقع همان آزمون هاي تشريحي يا انشايي هستند

– تكاليفي كه به منابع و تجهيزاتي فراتر از مداد و كاغذ نياز دارند .

مثلا از فراگير خواسته مي شود نه تنها پاسخ كتبي را بنويسد بلكه درباره ي آن توضيح دهد .

 

مثال هاي ديگر :

اين مساله داستان گونه را حل كنيد و راه حل خود را توضيح دهيد . (نوع 1)

پس از مطالعه ي نمودار زير درباره ي  چگونگي سپري كردن اوقات روزانه يك دانش آموز

درباره ي يك روز زندگي او داستاني را بنويسيد . (نوع 1)

از يك م مجموعه مثلث چهارتايي هر چند شکل هندسي كه مي توانيد درست كنيد (نوع2)

از طريق تلفن درباره ي يك شغل كسب اطلاع كنید و براي دريافت آن شغل تلفني تقاضا نمايید . (نوع 2)

چگونگي مخلوط  كردن اسيد و آب را به طور عملي نشان دهيد (نوع 2)

 

سنجش در موقعيت هاي طبيعي

در اين روش معلم منتظر مي ماند تا عملكرد در شرايط روي دهد و آن گاه به سنجش آن اقدام مي كند چون در اين روش رفتارهاي معمولي يا نوعي دانش آموز سنجيده مي شوند به آن روش تكاليف عملکرد نوعي نيز گفته مي شود . مثال هايي از اين روش

جمع آوري مطالبي كه دانش آموز در زمينه هاي مختلف نوشته و تصحيح آن ها از لحاظ غلط هاي دستوري ، املايي و انشايي

مشاهده يك دانش آموز در زمين بازي از لحاظ رفتاري كه در ارتباط با درگيري با دوستانش از خود نشان مي دهد .

 

جهت مشاهده مطالب روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی کلیک کنید.

 

پروژه هاي طولاني مدت :

پروژه هاي طولاني مدت دو گروه پروژه هاي فردي و پروژه هاي گروهي را در بر مي گيرند .

پروژه هاي فردي به يك فعاليت طولاني مدت دانش آموز گفته مي شود كه به نوعي فرآورده يا محصول  مانند يك الگو، یک گزارش، يك وسيله يا يك مجموعه (كلكسيون) مي انجامد . ويژگي پروژه هاي دانش آموزي اين است كه در آن چند فعاليت مختلف با هم تركيب مي شوند تا يك فرآورده به وحود آيد .

به عنوان مثال انجام يك تحقيق كتابخانه اي به عنوان يك پروه ي دانش آموزي مستلزم انجام فعاليت هاي زير است :

استفاده از منابع تحقيقي موجود در كتابخانه، خلاصه برداري از مطالب، تهيه طرح گزارش،  تدوين مطالب، تدوين مطالب مختلف جمع آوري شده، تفسير منابع، سازمان بندي مطالب، تهيه گزارش نهايي مثال هاي ديگر :

آگهي هاي سفرنامه ها و مجله ها را جمع آوري و طبقه بندي كنيد (فردي )

الگوي يك دوربين عكاسي را بسازيد (فردي )

تهيه يك روزنامه ي ديواري (گروهي )

نوشتن يك مقاله درباره ي يك موضوع مورد علاقه ي دانش آموزان (گروهي )

 

كار پوشه :

منظور از كار پوشه مجموعه ي محدودي از كارهاي دانش آموزان است که براي سنجش عملكرد او مورد استفاده قرار مي گيرد .

قواعد تهيه آزمون های عملكردی

1-  مشخص كردن بازده هاي مورد نظر عملكرد ( مدرك عملكرد و شرايط عملكرد مشخص باشند ).

– با استفاده از دماسنج دما را تا دهم درجه اندازه گيري كنند .

ملاك يا معيار عملكرد ممكن است ميزان دقت، سرعت، توالي درست مراحل ، مهارت يا رعايت ايمني عملكرد باشد . مثال بالا با توجه به دقت عملكرد تهيه شده است .

2 –  از تكاليف معنادار و چالش برانگيز استفاده كنيد .

3 –  موقعيت آزمون را واقع بينانه برگزينيد .

4 –  از رهنمايي ها و دستورالعمل هايي كه به روشني موقعيت آزمون و چگونگي انجام عملكرد را مشخص مي كنند . استفاده كنيد .

5 –  در ارزشیابی از عملکرد یادگیرندگان و نمره گذاری از راهنما استفاده کنید.

برای ارزشیابی از عملکرد در روشهای سنجش عملکرد ی از سه دسته راهنما با عنوانهای تحلیلی، کلی و کمی استفاده می شود.

– در روش تحلیلی ابتدا ابعاد یا ویژگی های پاسخ مورد سنجش را مشخص می کنیم و سپس برای هر یک از آنها ارزش یا نمره ای در نظر می گیریم.به طور مثال: یک گزارش کتبی در باره ی نتایج یک آزمایش علمی را  می توان با توجه به صحت اطلاعات، کیفیت تحلیل نتایج و چگونگی توجیه نتایج بدست آمده،  مورد ارزشیابی قرار داد.

به عنوان مثال دیگر می توان اجرای حل یک مساله را مشخص و برای هر قسمت نمره یا ارزشی مشخص نمود. سپس کل نمره که  با هم جمع می شود.

–  در روش کلی یا سراسری یک داوری کلی در باره ی پاسخ یادگیرنده به عمل می آید.

بنابراین تعدادی درجه یاطبقه از قبل مشخص می شوند و قاعده ی نمره گذاری کلی در رابظه با آن طبقات و با توجه به میزان شایستگی پاسخ که تعریف می شود . مثلاً خیلی خوب، خوب، متوسط و غیره

–   در روش کمی از فهرست وارسی و مقیاس درجه بندی برای ارزشیابی از عملکرد استفاده می شود.

 

6 – از روشها و فنون مشاهده نظیر فهرست وارسی و مقیاس درجه بندی استفاده کنید.

امتیازها و محدویت های سنجش عملکرد

گرچه سنجش عملکرد ی تقریباً همه ی هدفهای حوزه ی شناختی، عاطفی و روان حرکتی را در بر می گیرد، لیکن دارای محدودیت هایی است. این محدودیت ها عبارتند از :

1 – کمبود پایایی یا دقت اندازه گیری

2 –  صرف وقت زیاد برای اجرا و نمره گذاری

جهت مشاهده مطالب روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی کلیک کنید.

جهت مشاهده آموزش آزمون های آماری در spss  کلیک کنید .

مطلب آموزشی بالا مربوط به  آزمون عملکردی است که در سایت یونی تحلیل آن را در اختیار شما پژوهشگر عزیز قرار داده ایم.

روش تحقیق روانشناسی و علوم تربیتی

www.cmu.edu

آزمون عملکردی

Site : https://unitahlil.ir/

Instagram : unitahlil