سبد خرید من (0 )
نمونه و انواع روش های نمونه گیری
- 5 دی, 1400
- روش تحقیق علوم رفتاری
نمونه و انواع روش های نمونه گیری
انواع روش های نمونه گیری
نمونه: نمونه بخشی از جامعه تحت بررسی است که با روشی که از پیش تعیین شده است انتخاب می‌شود. به قسمی که می‌توان از این بخش ، استنباطهایی درباره کل جامعه بدست آورد انتخاب تعدادی از افراد٬ حوادث٬ و اشیاء از یک جامعه تعریف شده به عنوان نماینده آن جامعه . انواع روش های نمونه گیری
اولین قدم در نمونه گیری تعریف جامعه مورد نظر است و هدف نوعی نمونه گیری است که تمام افراد جامعه جهت انتخاب شدن شانس برابر داشته باشند.
روش‌های نمونه‌گیری احتمالی شامل نمونه‌گیری تصادفی ساده، نمونه‌گیری سیستماتیک، نمونه‌گیری طبقه‌ای و نمونه‌گیری خوشه‌ای است. نمونه گیری غیر احتمالی چیست؟ در نمونه گیری غیراحتمالی، نمونه بر اساس معیارهای غیرتصادفی انتخاب می شود و هر یک از اعضای جامعه شانس ورود به آن را ندارند.
هنگامی که درباره افراد در گروهی تحقیق و پژوهش می کنید، خیلی کم امکان جمع آوری داده ها و دیتاها از هر فرد در آن گروه وجود دارد. در عوض، شما یک نمونه را انتخاب می کنید. نمونه، گروهی از افرادی است که واقعاً در پژوهش شرکت خواهند کرد.
برای نتیجه گیری معتبر از نتایج خود، باید با دقت تصمیم بگیرید که چگونه نمونه ای را انتخاب کنید که نماینده کل گروه باشد. به این روش نمونه گیری می گویند. دو نوع روش نمونه گیری اولیه وجود دارد که می توانید در تحقیق خود از آنها استفاده کنید:
نمونه گیری احتمالی دربرگیرنده انتخاب تصادفی است که به شما عزیزان این امکان را می دهد که استنباط های آماری قوی تری در مورد تمام گروه داشته باشید.
نمونه گیری غیر احتمالی دربرگیرنده انتخاب غیرتصادفی بر اساس آسانی یا معیارهای دیگر است که به شما عزیزان این امکان را می دهد که به راحتی و آسودگی داده ها را جمع آوری کنید.
شما باید به طور واضح توضیح دهید که چگونه نمونه خود را در بخش روش شناسی مقاله یا پایان نامه خود انتخاب کرده اید و همچنین چگونه به حداقل رساندن سوگیری تحقیق در کار خود نزدیک شده اید.
روش‌های نمونه‌گیری تکنیک‌هایی هستند که برای انتخاب زیرمجموعه‌ای از افراد یا اقلام از یک جمعیت بزرگ‌تر به منظور انجام تحقیق یا تحلیل استفاده میشوند. روش های نمونه گیری مختلف دارای مزایا و معایب متمایز هستند و انتخاب روش به اهداف تحقیق، منابع موجود و ویژگی های جامعه مورد مطالعه بستگی دارد. در اینجا چند نوع متداول روش نمونه گیری آورده شده است:
انواع روش های نمونه گیری
نمونه گیری تصادفی ساده:
در نمونه گیری تصادفی ساده، هر فرد یا آیتم در جامعه شانس مساوی برای انتخاب شدن دارد. این روش به راهی برای تولید اعداد تصادفی برای اطمینان از انتخاب بی طرفانه نیاز دارد.
نمونه گیری طبقه ای:
در نمونه‌گیری طبقه‌ای، جامعه بر اساس ویژگی‌های خاصی به زیر گروه‌های متمایز (قشر) تقسیم می‌شود. سپس از هر قشر متناسب با بازنمایی آن در جامعه، نمونه ها به طور تصادفی انتخاب می شوند. این روش نمایش از هر زیر گروه را تضمین می کند.
نمونه گیری سیستماتیک:
نمونه گیری سیستماتیک شامل انتخاب هر نهمین فرد از یک لیست است. نفر اول به طور تصادفی انتخاب می شود و سپس انتخاب های بعدی در فواصل زمانی معین انجام می شود. این روش کارآمد است، اما اگر یک الگوی اساسی در لیست وجود داشته باشد، می تواند سوگیری ایجاد کند.
نمونه گیری خوشه ای:
نمونه گیری خوشه ای شامل تقسیم جامعه به خوشه ها یا گروه ها و سپس انتخاب تصادفی کل خوشه ها برای گنجاندن در نمونه است. این روش زمانی مفید است که فهرست کاملی از جمعیت در دسترس نباشد.
نمونه گیری آسان:
نمونه گیری آسان شامل انتخاب افرادی است که به راحتی در دسترس یا به راحتی قابل دسترسی هستند. این روش در حالی که راحت است، می تواند سوگیری ایجاد کند زیرا ممکن است جمعیت وسیع تری را نشان ندهد.
نمونه گیری قضاوتی یا هدفمند:
نمونه گیری قضاوتی شامل انتخاب افراد بر اساس قضاوت محقق یا معیارهای خاص است. این روش اغلب در تحقیقات کیفی یا زمانی که به تخصص خاصی نیاز است استفاده می شود.
نمونه برداری گلوله برفی:
نمونه گیری گلوله برفی معمولاً در موقعیت هایی استفاده می شود که دسترسی به جمعیت دشوار است، مانند گروه های پنهان یا به حاشیه رانده شده. شرکت‌کنندگان اولیه استخدام میشوند، و سپس شرکت‌کنندگان دیگری را معرفی می‌کنند و یک اثر “گلوله برفی” ایجاد می‌کنند.
نمونه گیری سهمیه ای:
نمونه گیری سهمیه ای شامل انتخاب افراد بر اساس ویژگی های خاص (سهمیه) است تا اطمینان حاصل شود که نمونه آن ویژگی ها را متناسب با وقوع آنها در جامعه نشان می دهد. این روش اغلب زمانی استفاده می شود که نمونه گیری تصادفی چالش برانگیز باشد.
نمونه گیری داوطلبانه:
نمونه گیری داوطلبانه شامل افرادی است که داوطلبانه در یک مطالعه شرکت می کنند. در حالی که دسترسی به این روش آسان است، می تواند منجر به نتایج مغرضانه شود زیرا شرکت کنندگان ممکن است انگیزه های منحصر به فردی برای داوطلب شدن داشته باشند.
هر روش نمونه گیری نقاط قوت و محدودیت های خاص خود را دارد و انتخاب روش باید با اهداف تحقیق و محدودیت های پژوهش همسو باشد. محققان باید به دقت پتانسیل سوگیری را در نظر بگیرند و اطمینان حاصل کنند که نمونه انتخابی نماینده جمعیتی است که قصد مطالعه آن را دارند.
مزایای نمونه گیری
تقلیل هزینه و صرفه جویی در منابع مالی و هزینه: اگر داده‌ها فقط از نسبت کوچکی از توده جامعه تامین شوند مسلما هزینه تهیه آنها به مراتب کمتر از سرشماری است. در جامعه‌های بزرگ نتایجی که از طریقه نمونه گیری بدست می‌آیند آن قدر دقیق هستند که می‌توان آنها را به عنوان نتایج خود جامعه مورد استفاده قرار داد.
سرعت بیشتر و جلوگیری از اتلاف وقت محقق: چون حجم نمونه کمتر از حجم جامعه در سرشماری است، جمع آوری و تلخیص داده‌ها با سرعت بیشتر ، یعنی با وقت کمتری انجام می‌شود.
قدرت عمل بیشتر: در برخی از نمونه گیری‌ها که وجود افراد متخصص و آموزش دیده و همچنین وسایل اندازه گیری و انجام آزمونهای دقیق برای تهیه داده‌ها ضروری است مسلما به علت کمبود این امکانات ، انجام سرشماری عملا غیر ممکن است.
صحت عمل بیشتر: چون برای انجام یک نمونه گیری به دلیل حجم کار کمتر ، امکان آموزش افراد برای تهیه پرسشنامه و انجام مصاحبه‌ها وجود دارد، لذا صحت عمل در نمونه گیری بیشتر از سرشماری است.
حفظ واحدهای جامعه: در بعضی از جامعه‌ها امکان انجام سرشماری نیست و ناگزیریم برای بررسی مشخصه مورد نظر از نمونه گیری استفاده کنیم.
انواع نمونه گیری
نمونه گیری تصادفی
در نمونه گیری تصادفی ساده Simple Random Sampling هر یک از عناصر جامعه ی مورد نظر برای انتخاب شدن، شانس مساوی دارند. در این روش، افراد یا اشیای مورد نیاز از فهرست جامعه ی آماری که به همین منظور شماره گذاری و تهیه شده است به صورت تصادفی انتخاب می شوند. مطابق قانون احتمال، افراد انتخاب شده باید دارای ویژگی هایی همانند جامعه ای باشند که از آن انتخاب شده اند.
نمونه گیری تصادفی بدون جایگذاری: یک ویژگی مهم نمونه گیری تصادفی ساده بدون جایگذاری این است که احتمال استخراج هر واحد مشخص از جامعه در هر استخراجی مساوی با احتمال استخراج آن واحد مشخص در استخراج اول است.
نمونه گیری تصادفی با جایگذاری: اگر در انتخاب n واحد نمونه ، پس از انتخاب هر واحد ، آن را به جامعه برگردانیم و انتخاب بعدی را انجام دهیم نمونه گیری تصادفی ساده را با جایگذاری می‌نامند. در این روش ، انتخاب هر واحد مستقل از انتخاب واحدهای دیگر است.
نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده
یکی از عمده‌ترین طرح های مفید عملی ، نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده نامیده می‌شود، ابتدا جامعه را به قسمتهای همگنی تقسیم کرده، آنگاه نمونه‌های تصادفی ساده مستقل ، از این زیر مجموعه‌های جداگانه استخراج می‌کنیم. در این نوع نمونه گیری هر یک از اعضای جامعه تعریف شده شانس برابر و مستقلی برای قرار گرفتن در نمونه دارند٬ منظور از مستقل بودن این است که انتخاب یک عضو به هیچ شکل در انتخاب سایر اعضای جامعه تاثیری ندارد. در این روش ابتدا فهرست اسامی تمامی اعضا را به دست آورده٬ سپس به هر یک از آنها نمره ای اختصاص می دهیم و با استفاده از جدول اعداد تصادفی تعداد مورد نیاز را انتخاب می کنیم.
اگر جامعه مورد مطالعه کوچک باشد از روش قرعه کشی استفاده می شود٬ یعنی اسامی افراد را بر روی یک تکه کاغذ نوشته و در داخل کیسه قرار می دهیم٬ سپس کاغذ ها را به طور تک تک خارج می کنیم تا زمانیکه حجم نمونه مورد نظر کامل شود. نمونه گیری به روش تصادفی شانس نماینده بودن نمونه را افزایش می دهد.
نمونه گیری سیستماتیک
نمونه گیری سیستماتیک مشتمل بر گزینش واحدها به روشی سیستماتیک و در نتیجه به صورتی غیر تصادفی است. فرض کنید بخواهید ۳۰۰ نفر را از دوایر تولید، بازاریابی و مالی یک سازمان انتخاب کنید. در این روش باید فهرست اعضای هر طبقه موجود باشد در اینصورت با یک تناسب ساده به تعداد کافی از هر طبقه انتخاب می شود. این روش آسانتر از روش نمونه گیری تصادفی ساده است و تفاوت آن با روش نمونه گیری ساده در این است که در این روش انتخاب هر عضو مستقل از انتخاب سایر اعضاء جامعه نیست. هنگامیکه اولین عضو انتخاب شد بقیه اعضای نمونه مورد نظر به صورت خودکار تعیین می شوند. اگر افراد جامعه به صورت تصادفی فهرست شده باشند می توان نمونه گیری منظم را به جای نمونه گیری تصادفی ساده به کار برد. اما در صورتیکه افراد جامعه با توجه به یک نظم معین بر اساس ویژگی یا ویژگی هایی فهرست شده باشند باید از نمونه گیری تصادفی ساده استفاده کرد.
نمونه گیری خوشه‌ای
در بسیاری از مواقع ، می‌توان بوسیله اجرای یک وسیله با انتخاب تصادفی گروهها یا خوشه‌هایی از واحدهای نمونه گیری به جای گرفتن یک نمونه تصادفی ساده از جامعه ، در میزان هزینه بطور اساسی صرفه جویی کرد. این روش وقتی به کار می رود که فهرست کامل افراد جامعه در دسترس نباشد. به این منظور افراد را در دسته هایی خوشه بندی می کنند سپس از میان خوشه ها نمونه گیری به عمل می آورند و به طور کلی زمانی به کار می رود که انتخاب گروهی از افراد امکانپذیر و آسانتر از انتخاب افراد در یک جامعه تعریف شده باشد.
نمونه گیری خوشه‌ای ما را از ساختن چارچوب برای تمامی جامعه بی‌نیاز می‌کند، که این تهیه چارچوب خود اغلب یک کار پرخرج و خسته کننده‌ای است. به علاوه چون واحدهای یک خوشه ، مجاور هم هستند و بنابراین دسترسی به آنها آسان است، فرآیند نمونه گیری بطور قابل توجهی به صرفه استدر نمونه گیری خوشه ای واحد اندازه گیری فرد نیست٬ بلکه گروهی از افراد هستند که به صورت طبیعی شکل گرفته و گروه خود را تشکیل داده اند. به عنوان مثال فرض می کنیم جامعه مورد نظر و تعریف شده ما عبارت است از کلیه افراد یک شهر که بیشتر از ۱۸ سال سن دارند. در این جامعه نمونه گیری تصادفی ساده و نمونمه گیری منظم زمانی میسر است که فهرست کامل تمام افراد یک شهر را با سن آنها در دست داشته باشیم٬ در غیر اینصورت به جای انتخاب فرد به عنوان واحد نمونه گیری٬ منطقه را واحد نمونه گیری قرار می دهیم و سپس به روش نمونه گیری تصادفی ساده از بین مناطق٬ منطقه یا مناطق مورد نظر را انتخاب می کنیم.
نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای
این روش نوع دیگری از نمونه گیری خوشه ای است. زمانی که منطقه به صورت تصادفی انتخاب شد٬ می توان نمونه گیری را در داخل منطقه نیز ادامه داد. به عنوان مثال مطالعه کننده ممکن است آدرس کلیه افرادی را که در یک منطقه زندگی می کنند داشته باشد بنابراین از بین این افراد٬ ۱۰ نفر را به صورت تصادفی انتخاب می کند. در روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای فهرست نمونه گیری دوبار و در بعضی مواقع بیش از دو بار تهیه می شود.
نمونه گیری خوشه ای برخی از مواقع در تحقیقات آموزشی به کار می رود در این نوع تحقیقات از کلاس به عنوان واحد نمونه گیری استفاده می شود.
از مزیت های عمده نمونه گیری خوشه ای جلوگیری از اتلاف وقت و صرفه جویی در منابع مالی است. از معایب آن هم اینکه :
۱-دقت آن از نمونه گیری تصادفی ساده کمتر است زیرا در نمونه گیری تصادفی ساده فقط یک اشتباه وجود دارد در صورتیکه در نمونه گیری خوشه ای در هر مرحله یک اشتباه نمونه گیری وجود خواهد داشت یعنی به تعداد مراحل خطای نمونه گیری وجود دارد.
۲-برای داده های جمع آوری شده از این نوع نمونه گیری فرمول آسانی را نمی توان به کار برد. زیرا بکار بردن یک نوع ابزار آماری در جامعه های مختلف دقت آن را کاهش می دهد.
در پایان شایان ذکر است در برخی مواقع در صورتی که ایجاب کند انواع مختلف نمونه گیری کم و بیش در هم آمیخته شده و مورد استفاده قرار می گیرد.
نمونه گیری هدفمند
در این نوع نمونه گیری بر طبق هدفی که در ذهن داریم، نمونه‌گیری انجام می‌شود. اغلب یک یا چند گروه از پیش تعریف شده و مشخص وجود دارد که برای نمونه گیری در جستجوی آن هستیم. برای مثال در تحقیقات کیفی یا مطالعات تصمیم‌گیری چندمعیاره که با خبرگانی با ویژگی های مشخص سروکار داریم از روش نمونه‌گیری هدفمند استفاده می‌شود.
جمع بندی بحث نمونه گیری
تعیین طرحی از نمونه گیری که باید به کار برد و انتخاب کردن حجمهای نمونه‌ای ، از موضوعهای کلیدی در طرح ریزی یک بررسی هستند. انتخاب یک روش نمونه گیری مناسب مبتنی بر عاملهایی از قبیل ساختار جامعه ، نوع اطلاع مورد جستجو ، و تسهیلات اداری و پرسنل موجود برای اجرای بررسی است. در رابطه با انتخاب روش نمونه گیری مناسب ، حجم نمونه مورد نیاز با مشخص کردن یک درجه دقت مطلوب برای برآوردها تعیین می‌شود. آنگاه باید این موضوع را هم تحقیق کرد که آیا بودجه‌ای که به بررسی اختصاص داده شده است، امکان تهیه این حجم نمونه را می‌دهد.
شیوه های نمونه گیری مرسوم و متداول در اصل به دو بخش تقسیم میشوند :
۱- نمونه گیری سهمیه ای
۲- نمونه گیری اتفاقی یا احتمالی
نمونه گیری سهمیه ای : اگر اعضای طبقه یک گروه بیشتر باشد پس در نمونه نیز تعدادشان بیشتر خواهد بود. از این شیوه وقتی استفاده می شود که اولا هدف تحقیق کمتر جنبه علمی داشته باشد ثانیا ساخت جامعه مورد مطالعه مشخص باشد. نمونه گیری سهمیه ای شرط قابلیت تعمیم را به اندازه لازم دارا نیست.
نمونه گیری اتفاقی یا احتمالی : در این نوع نمونه گیری که گاه نمونه گیری تصادفی نیز خوانده می شود انتخاب افراد بر اساس ضابطه کنترل شده ای نیست و متکی به اصل “مشت نمونه خروار است” می باشد.
نمونه و انواع روش های نمونه گیری
مقالعه ای که در بالا آن را مطالعه فرمودید مربوط به بحث نمونه و انواع روش های نمونه گیری است ،که تیم تحلیلی یونی تحلیل آن را برای شما عزیزان و پژوهشگران گرد آوری کرده است.
