روايى ابزار سنجش

روايى ابزار سنجش

 

موضوع نوشته : روايى ابزار سنجش

 

پژوهشگران عزیز اگر مایل به دریافت پکیج روایی و پایایی هستید کلیک کنید .

ابزاری که برای جمع آوری داده­ ها مورد استفاده قرار می ­گیرند، در مرحله اول باید از روایی یا اعتبار (Validity) برخوردار باشند و در مرحله دوم باید پایایی یا اعتماد داشته باشند.

روایی بدین معناست که روش یا ابزار به کار رفته تا چه حد می ­تواند خصوصیت مورد نظر را درست اندازه گیری کند.

مقصود از روایی این است که ابزاری که برای اندازه گیری مورد نظر انتخاب شده است ویژگی و خصوصیتی که ابزار برای آن طراحی شده است را دارد یا خیر. به عبارت دیگر مفهوم روایی، به این سوال پاسخ می­ دهد که ابزار اندازه گیری تا چه حد خصیصه مورد نظر را می­ سنجد.

با یک مثال این موضوع را بیشتر توضیح می­ دهیم.

فرض کنید از ابزار پرسشنامه برای ارزیابی «تعهد سازمانی کارکنان» استفاده می­ کنید ولی پرسش­ های آن طوری طراحی شده ­اند که به نظر می­ رسد «رضایت شغلی کارکنان» در حال ارزیابی است.

نتایج به دست آمده از این پرسش نامه روایی ندارد چرا که خصیصه ­ی مور نظر که در اینجا «تعهد سازمانی» بوده ارزیابی نشده است.

بنابراین وقتی گفته می ­شود ابزار گردآوری داده ­ها باید روایی داشته باشند بدین معناست که چه پرسشنامه تهیه می­ کنید چه می­ خواهید مصاحبه کنید یا ارزیابی خود را با مشاهده حضوری انجام دهید باید چیزی که سنجیده می­ شود مرتبط با هدفی باشد که پیش گرفته اید در غیر این صورت نتیجه نهایی از ارزش خاصی برخوردار نخواهد بود.

 

روش­ های تعیین روایی یا اعتبار

روش اعتبار صوری

ساده ­ترین روش برای بررسی روایی ابزار اندازه ­گیری این است که آیا ابزار در ظاهر به درستی متغیر مورد مطالعه را مورد سنجش قرار می­ دهد یا خیر.

هرچند به طور کلی نمی ­توان فقط اعتبار صوری را برای نتیجه گیری معتبر دانست چرا که شکل ظاهری ابزار صحت و اعتبار نتیجه گیری نهایی را مشخص نمی ­کند بلکه این روش مشخص می­ کند آیا ابزار انتخاب شده مناسب با هدف پژوهش است یا خیر.

مثلا در روایی صوری، ساختار ابزار از نگاه گروه هدف بررسی می­ شود و به این سوالات پاسخ داده می­ شود: آیا ابزار طراحی شده به صورت ظاهری با هدف مطالعه مرتبط است؟ آیا افرادی که قرار است به ابزار پاسخ دهند، با عبارات و جمله بندی ابزار موافق هستند؟ آیا برداشت افراد غیر متخصص (گروه هدف) همان برداشتی است که مورد نظر محقق است؟

روایی محتوی

معمولا وقتی یک ابزار از نگاه روایی محتوی بررسی می ­شود، انتظار می­رود پاسخ چنین سوالاتی داده شود: آیا ابزار طراحی شده همه جوانب مهم و اصلی مفهوم مورد اندازه گیری را در بر دارد؟ آیا سازه ­های این ابزار، همان چیزی را که باید بررسی می­کند؟

روش اعتبار ملاکی

این روش، کارآمدی یک ابزار اندازه گیری را در پیش بینی رفتار آزمودنی در موقعیت­ های خاص می­ سنجد.

در روش اعتبار ملاکی، عملکرد فرد در آزمون با یک ملاک مقایسه می­ شود. این ملاک­ ها با هم متفاوتد و شامل چهار نوع مختلف می­ شوند:

اعتبار پیش بین

این اعتبار از بررسی رابطه ­ی نمره­ های آزمودنی که برخی ویژگی­ ها را می­ سنجد و آنچه ادعای پیش بینی آن را دارد به دست می­ آید.

اعتبار همزمان

ملاک پژوهش در اعتبار همزمان این است که آیا دو یا چند گروه از افرادی که در پژوهش مورد نظر مورد ارزیابی و سنجش قرار گرفته ­اند بر اساس شیوه­ های پیش بینی شده متفاوت هستند یا خیر.

روایی همگرا

میزان ارتباط و همبستگی میان سوال مربوط به یک حیطه با همان حیطه را در بر می ­گیرد.

اعتبار همگرا همچنین میزان ارتباط نمرات در یک ابزار سنجش را با نمرات در ابزارهای دیگری که همان سازه یا سازه ­های مشابه را دارند اندازه گیری می ­کند. اگر همبستگی بین نمرات آزمون­ هایی که سازه واحدی را اندازه می ­گیرند بالا باشد، آزمون دارای اعتبار همگرا است.

اعتبار تمایز

این روش روایی به همبستگی ضعیف بین سوالات مربوط به یک حیطه با دیگر حیطه ­ها دلالت دارد.

اینطور می ­توان گفت که ضریب همبستگی یک سوال با حیطه­ های دیگر باید کمتر از ضریب همبستگی آن سوال با حیطه­ های مربوط به خودش باشد.

در واقع با استفاده از یک ابزار باید بتوان میان سازه مورد اندازه گیری و دیگر سازه ­های نامرتبط تمایز قائل شد. بنابراین اگر همبستگی بین آزمون­ هایی که سازه­ های متفاوتی را اندازه گیری می­ کنند پایین باشد، آزمون درای اعتبار تشخیصی یا تمایزی است.

 

پژوهشگران عزیز اگر مایل به دریافت پکیج روایی و پایایی هستید کلیک کنید .

مقالعه ای که در بالا آن را مطالعه فرمودید مربوط به بحث  روايى ابزار سنجش است ،که تیم تحلیلی یونی تحلیل آن را برای شما عزیزان و پژوهشگران گرد آوری کرده است.

روش تحقیق در علوم رفتاری

www.cmu.edu