چگونه پژوهش یا تحقیقی را انجام دهیم ؟

چگونه پژوهش یا تحقیقی را انجام دهیم ؟

سخن گفتن از ويژگي هاي روش شناختي پژوهش تربيتي، به ميزان قابل ملاحظه اي، در گرو تبيين چيستي اين نوع پژوهش است. دو رويکرد رقيب در اين زمينه مطرح شده اند، رويکرد علت جو و فناورانه و رويکرد حکمت عملي (فرونسيس). بر اساس رويکرد نخست که نمونه برجسته آن اثبات گرايي است، چيستي پژوهش تربيتي را بايد در ويژگي کاربردي آن جستجو کرد.

به عبارت ديگر، اين نوع پژوهش، حاصل به کار بستن يافته هاي علوم انساني و اجتماعي در جهت نيل به اهداف تربيتي است. ابزار انگاري در قالب رابطه وسيله- هدف در اين رويکرد، جايگاه اساسي دارد. در مقابل، رويکرد دوم، به تبع ديدگاه ارسطو، ويژگي ابزار انگارانه پژوهش تربيتي را انکار مي کند و با تفکيک دو قلمرو «صناعت» (تخنه) و “حکمت عملي” (فرونسيس)، ابزار انگاري را مناسب با قلمرو نخست و پژوهش تربيتي را مناسب با قلمرو دوم و از نوع حکمت عملي مي داند.

در حکمت عملي، ساختن مطرح نيست بلکه عمل کردن مورد نظر است و عمل کردن يا چگونه زيستن، جنبه اساسا اخلاقي دارد. طبق اين ديدگاه، پژوهش تربيتي، نمي تواند با روش هايي در قالب وسيله – هدف انجام پذيرد بلکه بايد معطوف به بررسي عمل آدمي از حيث خصايص اخلاقي آن و ذات گرايانه بودن اين خصايص انجام شود. تدريس خود، نمونه اي محوري از اين نوع عمل است و بر همين اساس قابل مطالعه و بررسي خواهد بود.

جهت مشاهده مطالب روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی کلیک کنید.

با اين که ديدگاه دوم، قوت هايي دارد که ناشي از توجه اساسي به جنبه عملي پژوهش تربيتي است، از جهاتي قابل نقد است زيرا به وجود جنبه هاي اجتناب ناپذير ابزاري يا وسيله- هدفي در پديده هاي تربيتي توجهي مبذول نمي کند. پيشنهاد مقاله حاضر که به نحوي از دو رويکرد مذکور فراتر مي رود، چيستي پژوهش تربيتي را در عمل پژوهي ارزشي مضاعف جستجو مي کند. پديده هاي مورد مطالعه در تربيت، اعمال ارزشي مضاعف اند.

مضاعف بودن با توجه به ساير قلمروهاي مطالعات اجتماعي است. در حالي که پديده هاي مورد مطالعه در روان شناسي و جامعه شناسي نيز آميخته با ارزش اند، پديده هاي تربيتي، علاوه بر آن، معطوف به لايه ارزشي دومي نيز هستند که در قالب اهداف تربيتي جلوه گر مي شود.

براين اساس، روش شناسي پژوهش تربيتي، در دو نوع فلسفي و علمي صورت بندي خواهد شد. پژوهش هاي فلسفي در تربيت، ناظر به بررسي عقلاني و منطقي نسبت به ارزش ها و اهداف و استلزام هاي آنها در روش هاي عملي است. پژوهش هاي علمي در تربيت، با توجه به اين که نوعي عمل پژوهي و معطوف به بررسي اعمال ارزشي است، با روش هاي علي به منزله منبع و مولد اعمال سروکار نخواهد داشت، بلکه روش هاي معطوف به دلايل اعمال را مورد استفاده قرار خواهد داد. البته، يافته هاي به دست آمده از طريق به کارگيري روش هاي علي، نه به منزله منبع، بلکه به منزله مشخص کننده حدود عمل عاملان مي تواند در تربيت مورد استفاده قرار گيرد.

انجام تحقیق شامل یک فرآیند سیستماتیک تحقیق با هدف ایجاد دانش، درک یا بینش جدید در مورد یک موضوع خاص است. چه دانشجویی باشید که روی یک پروژه دانشگاهی کار می‌کند، چه دانشمندی باشید که آزمایش‌ها را انجام می‌دهد یا یک حرفه‌ای که در حال بررسی یک موضوع خاص است، در اینجا مراحل کلی وجود دارد که می‌توانید برای انجام تحقیقات مؤثر دنبال کنید:

موضوع تحقیق را انتخاب کنید:
موضوعی را انتخاب کنید که مورد علاقه شما باشد و با اهداف یا اهداف شما همسو باشد.
اطمینان حاصل کنید که موضوع شما به اندازه کافی خاص است که تلاش های تحقیقاتی شما را متمرکز کند، اما نه آنقدر محدود که اطلاعات کافی نداشته باشید.

سوال یا فرضیه تحقیق خود را تعریف کنید:
یک سوال یا فرضیه تحقیقاتی روشنی را فرموله کنید که هدف اصلی مطالعه شما را مشخص کند.
سوال تحقیق شما باید پاسخگو باشد و جهت تحقیق شما را فراهم کند.

انجام بررسی ادبیات:
ادبیات موجود را مرور کنید تا بفهمید که قبلاً در مورد موضوع انتخابی شما تحقیق شده است.
شکاف‌ها، بحث‌ها و زمینه‌هایی را که تحقیقات شما می‌تواند به بینش‌های جدیدی کمک کند، شناسایی کنید.

روش تحقیق را انتخاب کنید:
روش تحقیقی را که استفاده می کنید تعیین کنید: روش های کیفی، کمی یا ترکیبی.
روش های مناسب جمع آوری داده ها مانند نظرسنجی، مصاحبه، آزمایش، مشاهدات یا تحقیقات آرشیوی را انتخاب کنید.

طرح تحقیق خود را طراحی کنید:
مراحلی را که برای جمع‌آوری داده‌ها و پاسخ به سؤال تحقیق خود انجام خواهید داد، مشخص کنید.
یک پروتکل تحقیقاتی که شامل استراتژی نمونه گیری، ابزار جمع آوری داده ها و رویه ها باشد، ایجاد کنید.

جمع آوری داده ها:
روش‌های جمع‌آوری داده‌های انتخابی خود را طبق برنامه تحقیقاتی خود اجرا کنید.
اطمینان حاصل کنید که فرآیند جمع آوری داده های شما سازگار، مستند، و اخلاقی است.

تحلیل دادهها:
سازماندهی و تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده با استفاده از روش ها، نرم افزارها یا ابزارهای مناسب.
نتایج را در چارچوب سؤال تحقیق خود و ادبیات موجود تفسیر کنید.

نتیجه گیری کن:
بر اساس تجزیه و تحلیل داده های خود، نتیجه گیری کنید که به سؤال یا فرضیه تحقیق شما پاسخ می دهد.
پیامدهای یافته های خود و اهمیت بالقوه آنها را در نظر بگیرید.

بحث و تفسیر نتایج:
یافته های خود را در محدوده وسیع تری از موضوع تحقیق و دانش موجود خود به متن تبدیل کنید.
در مورد نتایج غیرمنتظره، محدودیت ها و توضیحات جایگزین احتمالی بحث کنید.

گزارش تحقیق خود را بنویسید:
گزارش تحقیق خود را با بخش های واضح سازماندهی کنید: مقدمه، بررسی ادبیات، روش شناسی، نتایج، بحث و نتیجه گیری.
یافته های خود را به صورت منطقی ارائه کنید و با شواهد، ارجاعات و استنادها از آنها حمایت کنید.

منابع را به درستی ذکر کنید:
با استناد به منابع به شیوه نقل قول ثابت (APA، MLA، شیکاگو و غیره) به آثار و ایده های دیگران اعتبار بدهید.
ارجاع صحیح، یکپارچگی علمی را نشان می دهد و اعتبار تحقیق شما را تقویت می کند.

اصلاح و ویرایش:
گزارش تحقیق خود را برای وضوح، انسجام و دقت بررسی و تجدید نظر کنید.
برای خطاهای گرامری، املایی و قالب بندی ویرایش کنید.

تحقیقات خود را ارائه دهید:
بسته به اهداف خود، ممکن است تحقیقات خود را از طریق مقالات دانشگاهی، ارائه ها، پوسترها یا فرمت های دیگر ارائه دهید.

انعکاس و یادگیری:
در مورد فرآیند تحقیق، آنچه که آموخته‌اید، و اینکه چگونه ممکن است به تحقیقات آینده متفاوت برخورد کنید، فکر کنید.

به یاد داشته باشید که تحقیق یک فرآیند تکراری است و طبیعی است که در طول مسیر با چالش ها و تجدید نظرهایی مواجه شوید. توسعه مهارت‌های تحقیقی خوب به تمرین و صبر نیاز دارد، اما بینش‌هایی که به دست می‌آورید و کمک‌هایی که به دانش می‌کنید می‌تواند بسیار ارزشمند باشد.

چگونه تحقیق کنیم؟

نحوه ی انتخاب روش و طراحی صحیح انجام هر تحقیق که منجر به عملیاتی شدن ماحصل آن و یا حل یک مشکل خاص گردد، بسیار مهم است. برای انجام یک تحقیق و یافتن پاسخ سوال یا حل مشکل خاص، انجام یک فرآیند سیستماتیک که شامل دقت در جمع آوری داده ها و تجزیه و تحلیل دقیق آن ها می باشد ، لازم است.

فرآیند تحقیق :

فرآیندی که برای انجام تحقیق موضوع مشخصی صورت می گیرد، بایستی طبق برنامه ریزی و مرحله به مرحله انجام پذیرد . به نحوی که پژوهشگر پس از رسیدن به پاسخ پرسش های جزیی ، اقدام به یافتن پاسخ سوالات کلی تر کند . از همه مهم تر اینکه فرد محقق در تمام مراحل فرآیند بایستی روی هدف پژوهش تمرکز نموده و آن را مد نظر فعالیت ها قرار دهد . به این ترتیب در روند فرآیند، پرسش های فرعی دیگری نیز پدید آمده و پاسخ دادن به آن ها نیز افزایش یافته و مراحل پژوهش توسعه پیدا می نماید. محقق برای ورود به فرآیند تحقیق بعد از یافتن پرسش علمی یا تعیین موضوع تحقیق و هدف پژوهش ، بایستی برنامه ریزی ، طراحی ، جمع آوری اطلاعات و در نهایت تجزیه و تحلیل آن ها را بداند. در این صورت است که محقق می تواند به فعالیت های پژوهشی خود امیدوار باشد.

پژوهشگر باید برای رسیدن به هدف تحقیق در بین روش های مختلف کیفی و کمی ، بهترین رویکرد را انتخاب نماید .

نگاشتن یک مقاله ی علمی ، نوعی از تحقیقات و پژوهش های رایج می باشد. بنابراین یکی از روش های شناخت فرآیند صحیح یک تحقیق، مطالعه ی مقالات علمی ، در دسترس و قابل اعتماد است.

نگاشت مقاله :

چرا باید بنویسیم‌ و نحوه ی نوشتن علمی چگونه است؟ مسلماً هر كس‌ برای‌ پاسخ‌ به‌ این‌ سۆال‌، دلایلی‌ را ذكر خواهد كرد كه‌ در مجموع‌ مهمترین ‌آن ها را می‌توان ‌این گونه‌ برشمرد:

توسط نوشتن می توان‌ مسائل‌ و مشكلات‌ موجود بیان را بیان کرد.

با نوشتن می توان دانش‌ ، تجربه و تخصص خود و یا افراد دیگر را ارائه نموده و آن ها را ثبت کرد.

با نگاشتن ، علم‌ و عمل به یکدیگر ‌ نزدیک تر می شوند.

با نوشتن مداوم ، ورزیدگی‌ در نگارش به وجود خواهد آمد.

نوشتن می تواند دانسته‌های‌ ذهنی را‌ صیقل‌ داده ‌و سبب رفع‌ نواقص‌ گردد.

نگارش صحیح مطالب علمی سبب رشد ایده‌های‌ نو و ایجاد انگیزه‌ پژوهش‌ بیشتر در آن‌ زمینه‌ خواهد گردید.

و در نهایت نگارش باعث رشد و گسترش‌ آگاهی‌های‌ انسان‌ می شود.

ملزومات نگارش:

نوشتن‌ نیز مانند هر كاری‌ نیاز به‌ فراهم‌ كردن‌ یك‌سری‌ مقدمات‌ دارد، و مستلزم‌ رعایت‌ برخی‌ نكات‌ و پیشنیازها است‌. اصولاً خلق‌ یك‌ اثر خوب‌ به‌خصوص‌ اگر قرار باشد در قالب‌ مقاله‌، كتاب‌، پایان‌نامه‌ و… باشد نیاز به‌ سرمایه‌گذاری‌ اولیه‌ و برنامه‌ریزی‌ دقیق‌ دارد تا محصولی‌ ارزشمند و قابل‌ رقابت‌ تولید شود. مهم ترین‌ سرمایه‌ برای‌ نوشتن‌، داشتن‌ مطالعه‌ كافی‌ و برخورداری‌ از دانش‌ لازم‌ در حوزه‌ موضوعی‌ مورد علاقه‌ است‌.

برای‌ نوشتن‌ مقاله‌ به‌ دو صورت‌ می‌توان‌ عمل‌ كرد.

روش‌ اول این‌ است‌ كه‌ بخواهیم‌ ابتدا در یك‌ حوزه‌ در باره ی موضوعی‌ تحقیق‌ كنیم‌ و بر اساس‌ نتایج‌ و یافته‌های‌ تحقیق‌ ، مقاله‌ بنویسیم‌.

روش دوم این‌ كه‌ مستقیماً موضوع‌ یا مقوله‌ای‌ را به‌ قصد تهیه‌ مقاله‌ انتخاب‌ كنیم‌ و در آن‌ زمینه‌ شروع‌ به‌ نوشتن‌ كنیم‌. برای‌ نوشتن‌ مقاله‌ به‌ این‌ روش‌ می‌توان‌ با مطالعه‌ منابع‌ دایره‌المعارفی‌ شروع‌ كرد. سپس‌ با جستجو در بانك‌های‌ اطلاعاتی‌، ‌ و استفاده‌ از کتاب های شناسایی شده ، می‌توان‌ كتاب‌های‌ تخصصی‌ و منابع‌ اطلاعاتی‌ دیگر از قبیل‌ مقاله‌، پایان‌نامه‌ و… را گردآوری‌ كرد. پس‌ از گردآوری‌ منابع‌ اطلاعاتی‌، ابتدا سرفصل‌ها و مندرجات‌ آن ها مرور شود. پس‌ از آن‌ بخش‌های‌ مهم‌ و مرتبط‌ به‌دقت‌ مورد مطالعه‌ قرار گرفته‌ و از نكات‌ مهم‌ یادداشت‌برداری‌ شود.

جهت مشاهده مطالب روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی کلیک کنید.(چگونه پژوهش یا تحقیقی را انجام دهیم )

انواع‌ مقاله

مقالات‌ را از چند دیدگاه‌ می‌توان‌ دسته‌بندی‌ كرد. یكی‌ از این‌ دسته‌بندی‌ها می‌تواند بر اساس‌ محتوای‌ اطلاعات‌ مقاله‌ باشد كه‌ از این‌ منظر مقالات‌ به‌ انواع‌ تحقیقی‌، تحلیلی‌، مروری‌ و گردآوری‌ تقسیم‌ می‌شوند:

– مقاله تحقیقی‌ (پژوهشی‌): برگرفته‌ از تحقیقی‌ است‌ كه‌ به‌تازگی‌ پایان‌ یافته‌ است‌ و چون‌ متكی‌ بر یافته‌های‌ تحقیقاتی‌ است‌، گزارش‌ تحقیق‌ نیز به‌ آن‌ گفته‌ می‌شود.

– مقاله تحلیلی‌ یا‌ مقاله‌ نظری‌ ، مقاله‌ای‌ است‌ كه‌ نگارنده‌ با استفاده‌ از منابع‌ پژوهشی‌ قبلی‌، نظریه خاصی‌ را در حوزه كار خود مطرح‌ می‌نماید. در این‌ نوع‌ مقاله‌ نویسنده‌ ممكن‌ است‌ نظریه‌های‌ قبلی‌ را گسترش‌ دهد، آن ها را با استفاده‌ از شواهد توسعه داده و به‌شكل‌ دیگری‌ بیان‌ كند یا آن ها را مورد تأمل‌ قرار دهد.

– مقاله مروری‌، این‌ مقاله‌ به‌ تحلیل‌ كلان‌ و ارزیابی‌ و تحلیل‌ نوشته‌هایی‌ می‌پردازد كه‌ قبلاً منتشر شده‌ است‌. نگارنده ی‌ مقاله‌ مروری‌ از طریق‌ مقوله‌بندی‌، یكپارچه‌سازی‌، و ارزشیابی‌ متون‌ منتشر شده پیشین‌، سیر پیشرفت‌ پژوهش‌های‌ جاری‌ را در جهت‌ روشن‌ ساختن‌ مسئله‌ای‌ مشخص‌ دنبال‌ می‌كند.

– مقاله‌ گردآوری ‌نیز‌ صرفاً به‌ گردآوری‌ و انعكاس‌ نقطه‌ نظرهای‌ مختلف‌ مندرج‌ در نوشته‌های‌ مرتبط‌ با موضوعی‌ خاص‌ می‌پردازد و در واقع‌ كار تازه‌ای‌ را عرضه‌ نمی‌كند. تفاوت‌ آن‌ با مقاله‌ تحلیلی‌ این‌ است‌ كه‌ به‌ ارائه‌ نظریه‌ جدیدی‌ منتهی‌ نمی‌شود و نیز با مقاله‌ مروری‌ این‌ تفاوت‌ را دارد كه‌ الزاماً به‌ سنجش‌ و ارزیابی‌ كلیه‌ آثار قبلی‌ نمی‌پردازد.

البته‌ علاوه‌ بر انواع مقاله های ذكر شده‌، ‌ گونه های دیگری‌ از نوشته‌ها نیز وجود دارند که بیشتر در مجلات عادی منتشر می گردند. با توجه‌ به‌ این كه‌ نوشته‌ حاضر بیشتر بر مقاله‌ تحقیقی‌ تأكید دارد ، لازم‌ است‌ ابتدا اجزاء مقاله‌ تحقیقی‌ و در ادامه‌ شیوه‌ نوشتن‌ این‌گونه‌ مقاله‌ها مورد بحث‌ و بررسی‌ قرار گیرد.

اجزاء مقاله:

1.عنوان:

عنوان‌ هر اثر جلوه‌ای‌ از هویت‌ آن‌ اثر است‌؛ خواه‌ اثر هنری‌ باشد یا علمی‌. عنوان‌ در واقع مطالب‌ متن‌ به صورت کاملا فشرده است‌. عنوان‌ باید مختصر، گویا و جذاب‌ باشد تا بتواند علاوه‌ بر ایجاد انگیزه‌ مطالعه‌ در خواننده‌، او را در انتخاب‌ مقاله‌ مورد نیازش‌ راهنمایی‌ كند.

چكیده: ‌

چكیده‌ خلاصه‌ كوتاهی‌ از مقاله‌ همراه‌ با نكات‌ اصلی‌ متن‌ مقاله‌ است‌ و به‌گونه‌ای‌ تنظیم‌ می‌شود كه‌ خواننده‌ را در تصمیم‌گیری‌ برای‌ مراجعه‌ یا عدم‌ مراجعه‌ به‌ اصل‌ مقاله‌ قادر می‌سازد. محتوای‌ چكیده‌ حاوی‌ مطالبی‌ است‌ كه‌ نویسنده‌ مقاله‌ بر آن ها تأكید ورزیده‌ است‌. طول‌ چكیده‌ معمولاً تابع‌ نوع‌ مقاله‌ ‌ است‌.

مقدمه: ‌

مقدمه‌ سرآغاز هر مطلب‌ یا مبحث‌ است‌ و با اشاره‌ به‌ مسائل‌ و مشكلات‌ موجود در آن‌ زمینه‌، یافته‌های‌ قبلی‌ در باره‌ موضوع‌ مورد بحث‌ را به‌ اختصار شرح‌ می‌دهد و در پایان‌ به‌ ارائه‌ راه‌حل‌ می‌پردازد. درواقع‌ پیوند میان‌ نویسنده‌ و خواننده‌ از طریق‌ مقدمه‌ صورت‌ می‌گیرد و ضروری‌ است‌ كه‌ روان‌ و جذاب‌ باشد.

متن‌ اصلی:

متن‌ یا بدنه‌ اصلی‌ مقاله‌ شامل‌ اهداف‌، روش‌ كار، پیشینه‌ پژوهش‌، محدودیت‌ها و نارسایی‌ها، یافته‌ها و نتیجه‌گیری‌ است‌. بنابر این‌ باید پیام‌ اصلی‌ نویسنده‌ را به‌طور مفصل‌ بیان‌ كند به‌ نحوی‌ كه‌ خواننده‌ با مطالعه‌ آن‌ بتواند نتیجه‌ مورد انتظار را دریافت‌ نماید. معمولاً پس‌ از بدنه‌ اصلی‌ مقاله‌، یعنی‌ در پایان‌ مقاله‌ یا تحقیق‌ نتیجه ی اصلی تحقیق که در قسمت های مختلف مقاله از جمله در قسمت چکیده نیز بیان گردیده ، نوشته می شود. آخرین‌ بخش‌ مقاله‌ فهرست‌ مآخذ می‌باشد.

جهت مشاهده مطالب روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی کلیک کنید. (چگونه پژوهش یا تحقیق را انجام دهیم )

شیوه‌ نوشتن‌ مقاله‌ :

برای‌ نوشتن‌ مقاله‌، باید مراحل‌ و اقداماتی‌ را مرحله به مرحله طی‌ كنیم‌ كه‌ در این جا به‌ بررسی‌ آن ها می‌پردازیم‌:

1- مشخص‌ كردن‌ موضوع‌ كلی : داشتن‌ انگیزه‌ لازم‌ برای‌ یافتن‌ موضوع‌ مناسب‌ و توجه‌ به‌ نیازهای‌ جامعه‌ از مسائل‌ مهم‌ در این‌ مرحله‌ است‌.

2- بررسی‌ و تحلیل‌ موضوع‌ به‌لحاظ‌ ارزشمندی‌ وامكان‌پذیری‌: برای‌ ارزشیابی‌ و امكان‌پذیر بودن‌ نگارش‌ مقاله‌ می‌توان‌ چند سۆال‌ طرح‌ كرد:موضوع‌ مقاله‌ تا چه‌ اندازه‌ ارزشمند و بدیع‌ است‌؟ از چه‌ جنبه‌ای‌ و برای‌ چه‌ كسانی‌ مفید خواهد بود؟ آیا تهیه‌ چنین‌ مقاله‌ای‌ امكان‌پذیر است‌ و موانع‌ ومشكلات‌ احتمالی‌ انجام‌ كار كدام‌ است‌؟ در صورتی‌ كه‌ بتوانیم‌ برای‌ این‌ پرسش‌ها پاسخی‌ مناسب‌ بیابیم‌، طبیعتاً مراحل‌ نوشتن‌ آسانتر خواهد بود.

3- طرح‌ریزی‌ مقدماتی‌ و تدوین‌ ساختار كلی، تهیه‌ فهرست‌ مقدماتی‌ مطالب‌، تهیه‌ عنوان‌ بخش‌های‌ اصلی‌ و فرعی‌، توجه‌ به‌ هدف‌ و طیف‌ مخاطبین‌، هماهنگی‌ بین‌ ساختار و نوع‌ مقاله‌ و مشورت‌ با افراد صاحب‌نظر از مواردی‌ است‌ كه‌ در این‌ مرحله‌ باید در نظر گرفته‌ شود.

4- تعیین‌ برنامه‌ زمانی‌ برای‌ انجام‌ كار (مدیریت‌ زمان‌) زمانبندی‌ مناسب‌ و انجام‌ مرحله‌ به‌ مرحله‌ ی كارها از مسائلی‌ است‌ كه‌ تهیه‌ و تدوین‌ مقاله‌ را در مدت‌ زمان‌ از پیش‌ تعیین‌ شده‌ امكان‌پذیر می‌سازد.

5- جستجو برای‌ یافتن‌ منابع‌ اطلاعاتی‌ : منابع‌ اطلاعاتی‌ ‌ پایه ، شامل‌ دایره‌المعارف‌های‌ موضوعی‌، خلاصه‌ مقالات‌ و… می باشند‌.

6- جستجو برای‌ یافتن‌ اطلاعات‌ مرتبط‌ (تهیه‌ كتاب شناسی‌ مقدماتی‌): پس‌ از مطالعه‌ و بررسی‌ منابع‌ پایه‌، با استفاده‌ از برگه‌دان‌ كتابخانه‌ و یا از طریق‌ جستجو در شبكه‌های‌ اطلاعاتی‌ می‌توان‌ كتاب شناسی‌ اولیه‌ را تهیه‌ و منابع‌ اطلاعاتی‌ تخصصی‌ را شناسایی‌ و گردآوری‌ كرد.

7- مطالعه‌ منابع‌ اطلاعاتی‌ مهم‌ و مرتبط‌ برای‌ محدود و مشخص‌ كردن‌ موضوع‌ و رویكرد مقاله‌.

با مطالعه‌ منابع‌ اطلاعاتی‌ اصلی‌ و كلیدی‌ می‌توان‌ دامنه‌ موضوعی‌ را مشخص‌ كرد. علاوه‌ بر این‌ اعتبار و غنای‌ مقاله‌ بستگی‌ به‌ منابعی‌ دارد كه‌ مورد استفاده‌ قرار می‌گیرد.

8- مطالعه‌ عمیق‌ منابع‌ گردآوری‌ شده‌ و یادداشت‌برداری‌ هدفمند.

9- مرتب‌ كردن‌ یادداشت‌ها بر اساس‌ فهرست‌ مطالب‌ و بازنگری‌ و پالایش‌ آن ها.

10- نوشتن‌ متن‌ مقاله‌ (نسخه‌ اولیه‌): بهتر است‌ نوشتن‌ مقاله‌ با مطالب‌ ساده‌تر شروع‌ و از حجیم کردن نوشته ها‌ خودداری‌ شود. توجه‌ به‌ هدف‌، ساختار و مخاطب‌ و رعایت‌ انسجام‌ و پیوند منطقی‌ میان‌ بخش‌ها و پاراگراف‌ها و رعایت‌ آیین‌ نگارش‌ صحیح‌ از نكات‌ مهمی‌ است‌ كه‌ نویسنده‌ مقاله‌ باید به‌ آن‌ توجه‌ كند.

11- مرور متن‌ اولیه‌ و اصلاح‌ آن‌ (تهیه‌ نسخه‌ دوم‌): پیشنهاد می شود كه‌ پس‌ از آماده‌ شدن‌ نسخه‌ اولیه‌، یك‌ یا چند روز مقاله‌ را كنار بگذاریم‌ و پس‌ از آن‌ به‌ بررسی‌ و مرور مقاله‌ بپردازیم‌. هنگام‌ بررسی‌ مقاله‌ باید جملات‌ و پارگراف‌های‌ غیر ضروری‌ حذف‌ شوند و نكات‌ مهم‌ مقاله‌ در مقایسه‌ با مقالات‌ دیگر برجسته‌ شود. توالی‌ و ترتیب‌ مطالب‌ به‌ درستی‌ كنترل‌ شود.

12- مشورت‌ با افراد متخصص‌ و صاحب‌نظر و اصلاح‌ نهایی‌ مقاله.

‌13- تهیه‌ و تدوین‌ چكیده‌، كلیدواژه‌، مقدمه‌ و فهرست‌ مآخذ و در پایان‌ تهیه‌ نسخه‌ نهایی‌ مقاله : نكته‌ قابل‌ تأمل‌ در این‌ مورد این‌ است‌ كه‌ تمام‌ موارد ذكر شده‌ در این‌ بند باید پس‌ از اتمام‌ نوشتن‌ متن‌ اصلی‌ صورت‌ گیرد، و در واقع‌ چكیده‌ برگرفته‌ از كل‌ متن‌ است‌، و مقدمه‌ بر اساس‌ متن‌ نوشته‌ شده‌ تهیه‌ ‌گردد، در حالی‌كه‌ گاهی‌ اوقات‌ برخی‌ افراد در پاسخ‌ به‌ فراخوان‌ مقالات‌ سمینارها و كنفرانس‌ها ابتدا چكیده‌ یا خلاصه‌ مقاله‌ خود را تهیه‌ و ارسال‌ می‌كنند و اگر چكیده‌ مقاله‌ مورد قبول‌ برگزار كنندگان‌ واقع‌ شد اقدام‌ به‌ تهیه‌ متن‌ كامل‌ مقاله‌ می‌كنند كه‌ این‌ كار مسلماً به ساختار و محتوای‌ مقاله‌ لطمه‌ خواهد زد. همچنین‌ در خصوص‌ فهرست‌ مآخذ باید توجه‌ داشت‌ كه‌ یكی‌ از اصول‌ اخلاقی‌ و مهم‌ در نگارش‌، استناد به‌ منابع‌ و مآخذی‌ است‌ كه‌ در حین‌ كار مورد استفاده‌ قرار می‌گیرد. استناد و ذكر منابع‌ مورد استفاده‌ علاوه‌بر ارج‌ نهادن‌ به‌ آثار دیگران‌، باعث‌ افزایش‌ اعتبار و ارزش‌ اثر خواهد شد.

14- انتخاب‌ مجله‌ مناسب‌ و ارسال‌ مقاله‌ برای‌ چاپ‌ و انتشار آن‌ : توجه‌ به‌ سابقه‌، درجه‌ اعتبار ( علمی‌- پژوهشی‌، ترویجی‌ و…) و خط‌مشی‌ مجله‌ (گرایش‌ موضوعی‌)، مدت‌ زمان‌ انتظار برای‌ چاپ‌ مقاله‌، از نكاتی‌ است‌ كه‌ هنگام‌ انتخاب‌ مجله‌ باید مد نظر گرفته‌ شود.

جهت مشاهده مطالب روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی کلیک کنید.

منبع: مدیریت پژوهشی وزارت آموزش و پرورشَ

منبع : Leedy, P.D. & Ormrod, J. E. (2010) Practical Research: Planning and Design, Ninth Edition, Published by Merrill.

مطلب آموزشی بالا مربوط به چگونه پژوهش یا تحقیقی را انجام دهیم ؟ است که در سایت یونی تحلیل آن را در اختیار شما پژوهشگر عزیز قرار داده ایم.

چگونه پژوهش یا تحقیقی را انجام دهیم ؟

چگونه پژوهش یا تحقیقی را انجام دهیم ؟