اعتبار بیرونی در آزمایش ها

اعتبار بیرونی در آزمایش ها

اعتبار بیرونی در آزمایش ها: منظور از اعتبار بیرونی میزانی است که می توان یافته های یک آزمایش را به افراد و موقعیت هایی که در پژوهش شرکت نداشته اند، تعمیم داد. یافته های یک آزمایش در علوم تربیتی با توجه به این که موضوع مورد مطالعه انسان می باشد می تواند در یک موقعیت قابل تعمیم باشد اما در موقعیت و مکان دیگری قابل تعمیم نباشد.

اسمیت و گلاس سه نوع اعتبار بیرونی را مشخص کرده اند:

اعتبار بیرونی جامعه آماری، اعتبار بیرونی بوم شناختی، اعتبار بیرونی عملیات

همچنین:

گلین براخت و جین گلاس دوازده عامل تاثیرگذار بر روی اعتبار بیرونی را مشخص کرده اند که عبارتند از:

در این دسته بندی به اعتبار جامعه و اعتبار بوم شناختی توجه شده که منظور از اعتبار بوم شناختی میزان تعمیم پذیری یافته های یک پژوهش از محیط ایجاد شده به وسیله پژوهشگر به شرایط محیطی دیگر است. آثار عمل آزمایشی تنها تحت شرایط محدود و خاص یا فقط توسط پژوهشگر اصلی قابل دستیابی باشد. و منظور از اعتبار جامعه میزان تصمیم گیری در مورد نتایج یک آزمایش از نمونه مورد نظر به گروه بزرگتری از جامعه می باشد. در ادامه ابتدا اعتبار جامعه و بعد اعتبار بوم شناختی گفته می شود.

جهت دانلود پکیج آماری پایایی و روایی کلیک کنید .

روایی خارجی به میزانی اشاره دارد که یافته های یک مطالعه پژوهشی را می توان تعمیم داد یا فراتر از شرایط خاص خود مطالعه اعمال کرد. به عبارت دیگر، این در مورد تعیین این است که آیا نتایج یک آزمایش در موقعیت‌های دنیای واقعی صادق است و می‌تواند برای جمعیت وسیع‌تر، تنظیمات مختلف و شرایط مختلف اعمال شود. اطمینان از اعتبار خارجی قوی مهم است زیرا ارتباط و اهمیت عملی یافته های تحقیق را افزایش می دهد.

چندین عامل وجود دارد که می تواند بر اعتبار خارجی یک آزمایش تأثیر بگذارد:

جمعیت یا نمایندگی نمونه:

میزانی که شرکت کنندگان در مطالعه نشان دهنده جمعیت بزرگتر مورد علاقه هستند. اگر نمونه مورد استفاده در مطالعه معرف جامعه گسترده تر نباشد، نتایج ممکن است برای آن جامعه قابل اجرا نباشد.

روش نمونه‌گیری:

روشی که برای انتخاب شرکت‌کنندگان استفاده می‌شود می‌تواند روایی خارجی را تحت تأثیر قرار دهد. به عنوان مثال، اگر مطالعه ای صرفاً بر روش های نمونه گیری راحت یا غیرتصادفی تکیه کند، ممکن است تنوع جامعه هدف را به طور دقیق منعکس نکند.

محیط یا زمینه:

محیطی که مطالعه در آن انجام می شود می تواند بر اعتبار خارجی تأثیر بگذارد. اگر مطالعه در یک محیط آزمایشگاهی کنترل شده انجام شود، نتایج ممکن است در موقعیت های دنیای واقعی اعمال نشود.

وظیفه یا محرک:

وظایف، محرک‌ها یا سناریوهای خاص مورد استفاده در مطالعه ممکن است موقعیت‌های دنیای واقعی را به‌طور دقیق تکرار نکنند و تعمیم یافته‌ها را محدود کنند.

زمان و تاریخچه:

زمینه زمانی که مطالعه در آن انجام می شود می تواند بر اعتبار خارجی تأثیر بگذارد. تغییرات در چشم انداز اجتماعی، اقتصادی یا فناوری در طول زمان می تواند بر ارتباط یافته ها تأثیر بگذارد.

اثرات متقابل:

عواملی مانند ویژگی‌های شرکت‌کننده (به عنوان مثال، سن، جنسیت، فرهنگ) ممکن است با دستکاری تجربی تعامل داشته و بر تعمیم‌پذیری نتایج تأثیر بگذارد.

تغییرات فرهنگی و متنی:

تفاوت‌های فرهنگی و تنوع در هنجارهای اجتماعی در مناطق یا جمعیت‌های مختلف می‌تواند بر کاربرد یافته‌های تحقیق تأثیر بگذارد.

برای افزایش اعتبار خارجی، محققان می توانند استراتژی های مختلفی را به کار گیرند:

نمونه‌گیری تصادفی:

از تکنیک‌های نمونه‌گیری تصادفی استفاده کنید تا اطمینان حاصل کنید که نمونه شباهت زیادی به جمعیت بزرگ‌تر مورد نظر دارد.

اعتبار زیست‌محیطی:

مطالعاتی را در محیط‌ها یا زمینه‌های دنیای واقعی انجام دهید که شباهت زیادی به موقعیت‌هایی دارد که یافته‌ها در آن اعمال می‌شوند.

تکرار:

مطالعه را در محیط‌های مختلف، با جمعیت‌های مختلف و با استفاده از روش‌های متنوع برای تأیید تعمیم‌پذیری نتایج تکرار کنید.

مطالعات میدانی:

آزمایش‌هایی را در محیط‌های طبیعی انجام دهید تا ارتباط یافته‌ها را با موقعیت‌های دنیای واقعی افزایش دهید.

تحقیقات بین فرهنگی:

شرکت کنندگانی را با پیشینه های فرهنگی مختلف در نظر بگیرید تا تعمیم پذیری نتایج را در فرهنگ های مختلف ارزیابی کنید.

مطالعات طولی:

انجام مطالعات در دوره های طولانی به منظور بررسی تغییرات بالقوه در محیط و ارزیابی پایداری یافته ها در طول زمان.

متعادل کردن اعتبار درونی (میزانی که مطالعه به طور دقیق رابطه بین متغیرها را اندازه گیری می کند) با اعتبار خارجی بسیار مهم است. در حالی که آزمایش‌های بسیار کنترل‌شده می‌توانند اعتبار درونی را به حداکثر برسانند، ممکن است اعتبار خارجی را با مصنوعی بودن بیش از حد قربانی کنند. محققان باید بر اساس اهداف تحقیقاتی خود و سؤالاتی که سعی در حل آنها دارند تعادل مناسب را بیابند.

اعتبار جامعه

میزانی که می توان یافته های نمونه آزمایشی را به جامعه مورد نظر تعمیم داد.

مثال

برای مثال یک فرد ادعا می کند که روش تدریسی دست یافته که می تواند یادگیری درس علوم سوم ابتدایی را تسهیل کند. سوالی که اینجا پیش می آید این است که آیا می توان این روش تدریس را برای مثال به تمام ایران تعمیم داد یا نه؟ در واقع این فرد در نمونه گیری خود از نمونه در دسترس استفاده کرده است و تعمیم های این فرد به دو صورت می تواند انجام بپذیرد. اول این که از نمونه در دسترس به جامعه قابل دستیابی آزمایشی می تواند این کار را انجام بدهد و دوم این که این فرد از جامعه قابل دستیابی به جامعه هدف تعمیم دهد. در واقع در مورد دوم تعمیم با اطمینان کمتری این کار را انجام می دهد و برای انجام این کار باید از جامعه هدف و ویژگی های آن شناخت داشته باشد تا بتواند این کار را انجام بدهد. و این کار هر چه شباهت بین این دو جامعه بیشتر باشد به صورت درست تری انجام می گیرد. و این کار از روشهای آماری انجام پذیر نیست و با داوری انجام می گیرد.

میزان تعاملی که متغیرهای شخصیتی با تاثیرات عمل ازمایشی دارد.

هر گاه دو جامعه قابل دستیابی آزمایشی معرف جامعه هدف واحدی نباشند بررسی های به ظاهر مشابه می توانند به نتایج کاملا متفاوتی منجر بشود. یعنی رابطه میان عمل آزمایشی و متغیر وابسته می تواند در مورد یک گروه وجود داشته باشدو در گروه دیگر با ویژگی های متفاوت وجود نداشته باشد.

مثال

برای مثال دو روش مشاوره داریم که روش اول می تواند برای مدارس شهری روش بهتری نسبت به روش دوم باشد و این در حالی است که بسیاری از مدارس حومه ثروتمند نشین روش دوم بهتر از روش اول است و می توان اعلام کرد که یک روش برای یک مکان می تواند بهترین باشد اما برای مکان دیگری نه.

ضرب المثل نان یک مرد می تواند زهر مرد دیگری باشد مصداق این نوع تعمیم هست.

راهکار برای تعمیم پذیری

برای این که در این مورد اعتبار بیرونی را بهبود ببخشیم می توانیم برای مثال از یک طرح عاملی که در آن جنس، دو نوع روش تدریس و کلاس ها متغیر مستقل باشند استفاده کرد تا با استفاده از این طرح جنس کلاسهای مقاطع مختلف و روش های تدریس متفاوت رو اجرا می کنیم تا بتوانیم با اطمینان بیشتری تعمیم پذیری را انجام بدهیم.

اعتبار بوم شناختی

همان طور که گفته شد اعتبار بوم شناختی به تعمیم نتیجه به محیطی دیگر مربوط می شود. و ما می بایست از این اطمینان حاصل کنیم که تاثیر متغیر آزمایشی، مستقل از محیط آزمایشی باشد.

توصیف روشن عمل آزمایشی

منظور این است که پژوهشگر باید عمل آزمایشی را با ذکر جزئیات کافی به گونه ای توصیف کند که دیگر پژوهشگران بتوانند آن را مجددا به اجرا در بیاورند. در واقع این تکرار پذیری را در علم بیان می کند.

مثال

ما نمی توانیم که نتایج یک کلاس درس با تمام تجهیزات را به کلاسی بدون تجهیزات تعمیم داد این تعمیم را زمانی می توان به کلاس دیگری تعمیم داد که آنها از نظر میزان نور، صدا و دیگر عواملی که می تواند در نتیجه اخلال ایجاد می کند برابر باشد.

راهکار برای تعمیم نتایج

تعریف کامل محیطی که در آن پژوهش انجام شده است و زمان و مکان مورد پژوهش با توجه به فرهنگ و بقیه عواملی که تفاوت ایجاد می کنند.

تداخل عمل های آزمایشی متعدد

هر گاه چند عمل آزمایشی را با هم اجرا کنیم این امکان پیش می آید که به علت تداخل عمل های آزمایش باشد که عملی معنادار باشد نه در زمانی که این عمل به صورت تنها مورد آزمایش قرار گیرد.

مثال

هر گاه چند عمل آزمایشی A,B.C با هم مورد آزمایش قرار گیرند این امکان هست که روش Aمعنادار بشود و ما بخواهیم این عمل آزمایشی را تعمیم دهیم اما نمی توان با اطمینان بالایی این کار را انجام داد چرا که ممکن است که عمل آزمایشی Aبا تداخل عملهای دیگر باشد که معنادار باشد و در غیر این صورت معنادار نباشد.

راهکار

استفاده از طرح آزمایشی که یک عمل آزمایشی را مورد آزمایش قرار می دهد.

اثر هارثون

هر گاه شرکت کنندگان از این که مورد آزمایش قرار می گیرند آگاهی داشته باشند به این دلیل می توانند عملکرد بهتری داشته باشند که نتیجه را تحت تاثیر قرار می دهد.

مثال

در شرکت وسترن الکتریک به علت این که کارکنان مورد آزمایش از این که تحت شرایط آزمایشی هستند با خبر بودند و به همین دلیل عملکرد بهتری داشتند.

راهکار

از توجه خاص به شرکت کنندگان در پژوهش جلوگیری شود تا بتوان نتایج را تعمیم داد.

اثر تازگی و اختلال

هر گاه به دلیل عمل آزمایشی که تازه می باشد شرکت کنندگان عملکرد بهتری داشته باشند نمی توان این نتایج را تعمیم داد.

مثال

در دهه اول ظهور تکنولوژی آموزشی همه تحقیقات نشان دهند این بودند که استفاده از ابزار باعث یادگیری بهتر می شود و بقیه عوامل موثر در یادگیری کم رنگتر هستند. و بعد از این که اثر تازگی وسایل کمک آموزشی از بین می رفت میزان یادگیری تغییر می کرد.

اثر آزمایشگر

هر گاه یک عمل آزمایشی توسط یک فرد خاص انجام شود می تواند نتایج را خدشه دار کند.

مثال

در اجرای دو روش تدریس معلمی را برای روش اول انتخاب کنیم که سابقه بالایی در تدریس دارد و دومی معملی تازه کار باشد که این ویژگی ها را ندارد و این به علت اثر آزمایشگر است که نتایج متفاوتی ما داریم.

حساسیت ناشی از پیش آزمون

هر گاه عمل آزمایشی با پیش آزمون تعامل داشته باشد این حساسیت به وجود می آید.

مثال

هر گاه بخواهیم که اثر یک فیلم در مورد نگرش های یک فرد مهم را بر گروهی شرکت کننده داشته باشیم اگر قبل از این که آنها فیلم را ببینند از آنها پیش آزمونی در مورد این نگرش ها داشته باشیم شرکت کنندگان به دلیل این که این آزمون را قبل از مشاهده فیلم داشته اند بعدا ممکن است که در مورد نگرش فیلم حساس شده و نتایجی را که به دست می آید را تحت تاثیر قرار بدهند و این در حالی هست که اگر این کار انجام نمی شد امکان داشته که شرکت کنندگان در مورد حقایق فیلم توجه بیشتری داشتند تا نگرش آن فرد مهم.

حساسیت ناشی از پس آزمون

این عمل زمانی اتفاق می افتد که پس آزمون به عنوان تجربه ای برای یادگیری باشد.

مثال

هر گاه شرکت کننده در زمان اجرای پس آزمون به ایده های خاصی که در طول دوره آزمایش توجه خاصی داشته باشند نتایج می تواند متاثر از این باشد که آنها پاسخ های خود را بر مبنای ایده ها بگذارند و نتایجی که ما به دست می آوریم معتبر نباشند.

تعامل آثار پیشینه و عمل آزمایشی

هر گاه پژوهشگر یافته های خود را به زمان پس از اجرای آزمایش تعمیم دهند این مشکل بروز می کند و تعمیم را خدشه دار می کند.

مثال

هر گاه روش تدریس جدیدی را با توجه به روش تدریس سنتی اجرا کنیم به علت این که معلمان از روش سنتی خسته شده اند به روش تدریس جدید توجه دارند و پس از این که روش جدید اجرا شد نتایج برتری روش جدید را داشته باشیم اما در پژوهش های دیگر به علت این که این روش دیگر جذابیت اولیه را ندارد تفاوتی در یادگیری ندارد.

اندازه گیری متغیر وابسته

هر گاه پیش آزمون و پس آزمون طراحی شده برای اندازه گیری پیشرفت کسب شده یا دیگر بازده های مورد نظر، تعمیم را تحت تاثیر قرار دهد نمی توان اعتبار بیرونی را کنترل کرد.

مثال

در پیش آزمون و پس آزمون برای سنجش یادگیری در روشهای تدریس ما از ابزار اندازه گیری سوالات چهار گزینه ای استفاده کرده ایم این امکان هست که روشهای ما دانش آموزان را در این که به سوالات چهارگزینه ای پاسخ بدهند قوی کرده باشد و در مقابل به سوالات انشایی و به همین نتایج دست پیدا نکنیم

تعامل آثار اندازه گیری و عمل آزمایشی

هر گاه ما پس از اجرای عمل آزمایشی پس آزمون را اجرا کنیم ممکن است که نتایجی که به دست می آوریم در طول زمان با همان آزمون ها همان نتایج را به دست نیاوریم.

مثال

از دانش آموزانی در آزمایش روش نگهداری کلمات در حافظه پس از اجرای عمل آزمایشی پس آزمون به عمل بیاوریم و نشان دهیم که روش مورد نظر موثر است اما بعد از گذشت زمانی برای مثال یک هفته یا چند ماه بعد این روش موثر نباشد.

آخرین اعتبار بیرونی اعتبار عملیات می باشد که به این موضوع اشاره می کند که هر یک از محققان تحقیقاتشان را با تعاریف کاربردی خاصی از متغیر های مستقل و وابسته و روشهای ویژه صورت می دهند. مسئله اعتبار بیرونی عملیاتی این سوال را مطرح می کند که آیا انتظار می رود از محققان مختلف با تعاریف کاربردی متفاوت و با روشهای متفاوت نتایج یکسان داشته باشند.

برای مثال در پاره ای از آزمایش ها، اضطراب با شوک الکتریکی و در پاره ای دیگر به وسیله دستورالعمل های کلامی ایجاد شده است و تا چه حد می توان این نتایج را به یک موقعیت دیگر تعمیم داد.

اعتبار درونی و بیرونی تحقیق

جهت دانلود پکیج آماری پایایی و روایی کلیک کنید . (اعتبار بیرونی در آزمایش ها)

تعریف اعتبار درونی و بیرونی:

اعتبار درونی :نمایانگر آن است که تا چه اندازه یافته های تحقیق از صحت و دقت لازم برخوردار است.

اعتبار بیرونی :اعتبار بیرونی با این امر سرو کار دارد که تا چه اندازه یافته های تحقیق که با استفاده از یک نمونه به دیت آمده به گروه وسیع تری از آزمودنی ها یا شرایط دیکری قابل تعمیم است.

دو نوع اعتبار بیرونیرا می توان مد نظر قرار داد: الف : اعتبار بیرونی با توجه به جامعه ی مورد مطالعه. ب: اعتبار بیرونی زیست محیطی.

در اعتبار بیرونی جمعیتی تعمیم یافته ها به جامعه ی آماری مورد نظر قرار میگیرد.در حالی که در اعتبار بیرونی زیست محیطی یافته های تحقیق از یک مجموعه شرایط ویژه که پژوهشگر در چارچوب آنها تحقیق خود را به انجام رسانده است به شرایط طبیعی تعمیم داده میشود.

عوامل موثر بر اعتبار درونی:

1. انتخاب اختلافی:در برخی از طرحهای آزمایشی ممکن است پژوهشگر نا خواسته افراد قوی تری را برای گروه آزمایشی انتخاب کند.

2.افت آزمودنی:در طول اجرای تحقیق ممکن است برخی از آزمودنی ها به دلایل مختلف از ادامه ی مشارکت در تحقیق خودداری کنند.

3.پیش آزمون :در بسیاری از طرحهای آزمایشی که در علوم رفتاری اجرا می شود معمولا قبل از عمل آزمایشی ،یک پیش آمون بر آزمودنی ها اجرا می شود.پس از پیش آزمون عمل آزمایشی اجرا شده و سر انجام آزمون نهایی اجرا می شود از آنجا که معمولا پیش آزمون و پس آزمون مشابه است ،آزمودنی ها با گذراندن پیش آزمون تجربه ی بیشتری کسب می کنند و در آزمون نهایی پاسخ هاای بهتری عرضه می کنند.

4. ابزار اندازه گیری: برای سنجش متغیر وابسته به کار میرود با یداز قابلیت اعتماد و اعتبار لازم برخوردار باشد.

5.تداخل اعمال آزمایشی: اگر آزمودنی های گروه کنترل بدانند که عملکردشان با گروه دیگر مقایسه میشود ممکن است تا سعی کنند تا برتری خود را نشان دهند.به عبارت دیگر اگر آزمودنی ها از شرایط آزمایشی یکدیگر با اطلاع باشند ،این امر میتواند به عدم تفکیک اعمال گروه آزمایشی و کنترل از یکدیگر منجر شود.

6.همزمانی : چنانچه طرح تحقیق همزمان با اجرای یک فعالیت مشابه به اجرا در بیاید،یا یا رویداد باقوه موثری روی متغیر وابسته اثر بگذارد در این صورت ممکن است نتیجه ی آزمایش خدشه دار گردد.

7.بلوغ: ممکن است در جریان اجرای تحقیق آزمودنی ها از نظر جسمانی و روانی تغییر کنند.

8.تعامل (اثر متقابل )انتخاب با سایر عوامل: در برخی از طرح های آزمایشی ،عامل انتخاب آزمدنی ها با برخی از عوامل از جمله رشد آنان تعامل داشته و در نتیجه ی تحقیق تاثیر میگذارد.

9. رگرسیون آماری: بعضی اوقات آزمودنی ها بر اساس نمره ی کسب شده در یک درس (یا صفت متغیر)به گروههای آزمایشی و کواه منتسب میشوند.در این حالت ممکن است افرادی انتخاب شوند که در انتهای طیف مقیاس اندازه گیری باشند.

10. تحلیل آماری: استفاده از روشهای آماری نا مناسب ممکن است باعث نتیجه گیری های غیر دقیق شود .

11.سو گیری پژوهشگر: در برخی از موارد پژوهشگر ممکن است انتظارات خود را از نتایج آزمایش به آزمودنی ها تلقین کند که این خود بر نتایج آزمایش اثر گذار است.

جهت دانلود پکیج آماری پایایی و روایی کلیک کنید .

عوامل موثر بر اعتبار بیرونی

الف:عوامل مربوط به جامعه :

1.معرف نبودن جامعه ای که آزمایش بر آن اجرا میشود:پژوهشگر ممکن است که از یک جامعه در دسترس آزمودنی ها را انتخاب کند و طرح تحقیق را به اجرا در بیاورد و پس از آن بخواهد نتیجه ی آزمایش را به تمام جامعه تعمیم دهد.

ب:عوامل زیست محیطی

1. تعریف مبهم عمل آزمایشی :اگر متغیر مستقل به طور دقیق تعریف نشده با شد نمی توان یافته های تحقیق را تعمیم داد.

2.اثرات نو بودن محیط آزمایشی: حا لت نو بودن وضعیت جدید آزمایشی ممکن است آزمودنی ها را تحت تاثیر قرار دهد.به عبارت دیگر اگر در نتیجه ی نهایی میان گروه آزمایشی و گواه تفاوتی مشاهده شود این تفاوت ممکن است به علت نو بودن شرایط آزمایشی و اثری که بر آزمودنی ها گذاشته است باشدو نه بواسطه ی عمل آزمایشی.

3.تعریف ناکافی متغیر وابسته : در برخی از طرح های آزمایشی تعریف متغیر وابسته و یا اندازه گیری های آن از دقت کافی بر خوردار نیست.

4. اثرواکنشی شرایط آزمایشی(حالت پیش آزمون و پس آزمون ):در برخی از پژوهش های آزمایشی،پیش آزمون آزمودنی ها را نسبت به عمل آزمایشی حساس تر میکند.

5.اثر تعاملی زمان ،نوع و دفعات اندازه گیری متغیر وابسته :پژوهشگر به دو یا چند اندازه گیری از متغیر وابسته در فاصله ی زمانی کوتاهی بسنده میکند.

6.اثر انتظار آزمایشگر(اثر روزنتال):انتظار و نگرش آزمایشگر می تواند بر نتیجه ی تحقیق اثر گذاشته و اعتبار بیرونی را خدشه دار کند.

(بر گرفته از کتاب روشهای تحقیق در علوم رفتاری.دکتر زهره سرمد.دکتر عباس بازرگان.دکتر الهه حجازی)

جهت دانلود پکیج آماری پایایی و روایی کلیک کنید .

منبع:

آری، دونالد؛ جیکوبز، لوسی چسر و رضویه، اصغر (1990). روش تحقیق در تعلیم و تربیت. ترجمه وازگن سرکیسیان، مینو نیکو و ایما سعیدیان (1380) تهران: سروش.

گال، مردیت؛ بورگ، والتر و گال، جویس (1996). روشهای تحقیق کمی وکیفی در علوم تربیتی و روانشناسی، ترجمه احمدرضا نصر و همکاران. تهران: سمت.

مطلب آموزشی بالا مربوط به اعتبار بیرونی در آزمایش ها است که در سایت یونی تحلیل آن را در اختیار شما پژوهشگر عزیز قرار داده ایم.

اعتبار بیرونی در آزمایش ها

اعتبار بیرونی در آزمایش ها

اعتبار بیرونی در آزمایش ها

جهت دانلود پکیج آماری پایایی و روایی کلیک کنید .