طریقه نوشتن پروپوزال

طریقه نوشتن پروپوزال : پروپوزال نویسی: پیشنهاده ^[^۱^] پژوهشی (به انگلیسی: research proposal) نقشه و رکن اصلی هر پژوهش است که در آن، پژوهشگر، مسیر و اهداف تحقیق خود را مشخص می‌کند و سپس جهت دستیابی به اهداف به جست‌وجو و آزمایش می‌پردازد.^[^۲^] پروپوزال انگاره‌ای است که در آن پژوهشگر پرسشی را به عنوان پرسش مورد پژوهش برگزیده و فرضیات اولیه‌ای را پیرامون آن مطرح می‌کند و در ادامه در تحقیق جامعی آن را بسط داده و نتایجی را در راستای تأیید و تثبیت ادعای خود ارائه می‌نماید. در دوره کارشناسی ارشد و دکترا و نیز گاهی در دوره کارشناسی، محقق پیش از تمرکز بر روی موضوع مورد مطالعه خود لازم است آن را در قالب پروپوزال ثبت نماید و ادعاها، فرضیات و ضرورت‌های تحقیق خود را مطرح کند.

نگارش پیشنهاد پژوهشی از اولین قدم‌ها در نگارش پایان‌نامه می‌باشد. دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی از دانشجویان و محققان خود درخواست ارائه طرحی پیشنهادی برای پایان‌نامه و برخی مواقع دفاع از آن می‌کنند. پیشنهاده پژوهشی مقاصدی را دنبال می‌کند که روشن‌ترین آن این است که به دانشجو یا محقق کمک می‌کند تا آنچه را که قصد انجام آن را دارد بازنموده و توضیح دهد. از طرف دیگر مسئولان مرتبط نیز مشکلات، مسائل، کاستی‌ها و قوت‌ها را تشخیص داده و به دانشجو متذکر می‌شوند. پیشنهاده پژوهشی به‌طور معمول خلاصه‌ای از سه فصل اول پایان‌نامه می‌باشد. در واقع دانشجو باید نگارش مناسب این طرح می‌تواند بعد با کمی وسعت بخشیدن به آن، سه فصل اول پایان‌نامه خود را تکمیل کند.^[^۳^]

با نگارش پیشنهاده و تأیید آن توسط گروهی از پژوهشگران آن حوزه، موضوع مورد مطالعه را به نام خود ثبت کرده و دیگران را از پرداختن مجدد بر روی آن منع می‌کند. به عبارت دیگر، با این عمل محقق مالکیت تحقیق بر روی موضوع ذکرشده در پیشنهاده را به‌نام خود ثبت می‌کند.

نوشتن یک پروپوزال شامل ترسیم طرح یا ایده به شکلی ساختاریافته و متقاعدکننده برای پیشنهاد یک پروژه، مطالعه تحقیقاتی، سرمایه گذاری تجاری یا هر تلاش دیگری به مخاطب یا تصمیم گیرنده بالقوه است. چه در حال نوشتن یک پروپوزال تحقیق، یک پروپوزال تجاری یا هر نوع پروپوزال دیگری باشید، در اینجا مراحل کلی وجود دارد که می توانید دنبال کنید:

درک هدف و مخاطب:

هدف از پیشنهاد خود را روشن کنید: چه چیزی را پیشنهاد می کنید و چرا؟
مخاطبان هدف خود را شناسایی کنید و پیشنهاد خود را مطابق با نیازها، علایق و انتظارات آنها تنظیم کنید.

مشکل یا فرصت را تعریف کنید:

مشکل یا فرصتی را که پیشنهاد شما قصد دارد به آن رسیدگی کند را به وضوح بیان کنید.
اطلاعات زمینه و زمینه را برای کمک به خواننده در درک اهمیت موضوع ارائه دهید.

اهداف و اهداف خود را بیان کنید:

اهداف و اهداف خاص پیشنهاد خود را مشخص کنید.
آنچه را که امیدوارید با پروژه یا ابتکار پیشنهادی خود به دست آورید، توضیح دهید.

راه حل یا رویکرد خود را پیشنهاد دهید:

راه حل، رویکرد یا طرح پروژه پیشنهادی خود را ارائه دهید.
توضیح دهید که راه حل شما چگونه به مشکل یا فرصت شناسایی شده رسیدگی می کند.

ارائه طرح تفصیلی:

طرح گام به گام برای اجرای پیشنهاد خود را مشخص کنید.
وظایف، جدول زمانی، منابع و مسئولیت های مربوطه را تقسیم کنید.

شامل بودجه:

در صورت لزوم، بودجه ای را در نظر بگیرید که هزینه های برآورد شده پروژه را مشخص می کند.
هزینه هایی مانند مواد، پرسنل، تجهیزات و سایر هزینه های مربوطه را تقسیم کنید.

شایستگی های خود را به نمایش بگذارید:

تخصص، تجربه و صلاحیت های خود را که شما یا تیم شما را برای انجام پروپوزال مناسب می کند برجسته کنید.

ارائه شواهد و توجیه:

پروپوزال خود را با شواهد، داده ها و تحقیقات برای تأیید ادعاهای خود پشتیبانی کنید.
توضیح دهید که چرا پیشنهاد شما امکان پذیر است و احتمال موفقیت آن وجود دارد.

رفع نگرانی های احتمالی:

مخالفت ها یا نگرانی های احتمالی که ممکن است مخاطبان شما داشته باشند را پیش بینی کنید.
برای رفع این نگرانی‌ها، استدلال‌های متقابل یا توضیحاتی ارائه کنید.

با یک فراخوان برای اقدام به پایان برسانید:

نکات کلیدی پیشنهاد خود را خلاصه کنید.
خواننده را تشویق کنید تا اقدام مورد نظر خود را انجام دهد، خواه تأیید پیشنهاد، تأمین مالی پروژه یا حمایت از ایده شما باشد.

قالب و ارائه:

از سبک قالب بندی واضح و حرفه ای استفاده کنید.
برای پیمایش آسان، پیشنهاد خود را به بخش هایی با سرفصل تقسیم کنید.
اگر درک را افزایش می دهند، تصاویری مانند نمودارها، نمودارها و نمودارها را اضافه کنید.

تصحیح و ویرایش:

پیشنهاد خود را از نظر اشتباهات گرامری، اشتباهات املایی و وضوح بررسی کنید.
برای وضوح و انسجام ویرایش کنید و از جریان منطقی ایده‌هایتان اطمینان حاصل کنید.

ضمیمه ها و پیوست ها:

هر گونه اسناد، مراجع، یا اطلاعات اضافی که پیشنهاد شما را تقویت می کند، پیوست کنید.

بررسی و بازنگری:

از همکاران یا مربیان بخواهید که پیشنهاد شما را بررسی کنند و بازخورد ارائه کنند.
پیشنهاد را بر اساس بازخورد دریافتی اصلاح کنید.

ارائه پیشنهاد:

دستورالعمل های ارسال ارائه شده توسط گیرنده را دنبال کنید.
پیشنهاد خود را در مهلت تعیین شده ارسال کنید و مطمئن شوید که تمام مواد مورد نیاز گنجانده شده است.

نوشتن پروپوزال نیاز به برنامه ریزی دقیق، تحقیق و ارتباط متقاعد کننده دارد. پیشنهاد خود را متناسب با زمینه و نیازهای خاص مخاطبان خود تنظیم کنید و بر ارائه یک مورد قانع کننده برای ایده یا پروژه خود تمرکز کنید.

چگونه یک پروپوزال خوب و قوی بنویسیم ؟

هدف کلی هر پروپوزال ترغیب خواننده آن به انجام کاری است. این خواننده می تواند یک مشتری بالقوه باشد که مثلا در نظر داریم تشویق به خریداری محصول یا خدمات ما گردد، و یا کارفرمایی که می خواهیم او را به سرمایه گذاری در امر اجرای یک پروژه ترغیب کنیم.

هر پروپوزال یک طرح برای برآورده ساختن یک نیاز پیشنهاد می نماید و دریافت کننده آن، طرح پیشنهادی را با توجه به اینکه پروپوزال مزبور به سوالات زیر تا چه اندازه خوب پاسخ می دهد، ارزیابی می نماید:

جهت دانلود پروپوزال های دانشگاه های مختلف کلیک کنید.

جهت مشاهده مطالب روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی کلیک کنید.

پیشنهاد ما چیست؟

برای انجام آن چگونه طرح ریزی کرده ایم؟

چه زمانی را برای انجام آن برنامه ریزی کرده ایم؟

چقدر هزینه برای انجام این طرح لازم است؟

در نگارش پروپزال سطح دانش مخاطبین و نیز موقعیت آنان بایستی در نظر گرفته شود. اگر مخاطب پروپوزال دارای دانش فنی کافی نیست، باید همراه در ابتدای آن یک مقدمه اجرایی به زبان غیرفنی و ساده آورده شود.

شاید اولین سوالی که به ذهن شما خطور میکند این باشد که تعریف پروپوزال قوی چیست؟

تعریف عملیاتی برای یک پروپوزال قوی عبارت است از امتیاز یا نمره اولویت (priority score) که توسط بخش بررسی مطالعات در یک نهاد یا موسسه تحقیقاتی اعطا کننده بودجه به آن پروپوزال داده میشود. کیفیت پروپوزال پژوهشی شما نه تنها به کیفیت پروژه تحقیقاتی شما بستگی دارد بلکه به کیفیت نگارشی پروپوزال نیز بستگی دارد. در عین حال یک پروپوزال نمیتواند قوی باشد مگر اینکه محتوای علمی آن قوی باشد.

مفهوم قوی بودن محتوای علمی مستلزم اعتبار علمی ذاتی کار میباشد و همچنین دلالت بر به کارگیری تکنیک هایی منطبق بر آخرین پیشرفت های علمی دارد.

مهمترین بخشهای پروپوزال شما، چکیده و اهداف اختصاصی هستند. ممکن است یکی از این دوبخش، تنها قسمتی باشد که برخی از داوران (reviewers) آن را میخوانند. برای درک علت اهمیت این دو قسمت همواره سناریویی را که در جلسات بخش بررسی مطالعات در National Institute of Healthرخ میدهد در نظر داشته باشید: اعضا دور یک میز بزرگ نشسته اند؛ دو نفر از آنها داور اختصاصی (assigned reviewer) هستند و پروپوزال را به تفصیل خوانده اند و نتیجه بازبینی خود را برای سایر اعضای گروه خواهند گفت.

جهت مشاهده مطالب روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی کلیک کنید.

این برنامه در مورد هر پروپوزال حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه به طول می انجامد و طی این مدت سایر اعضای گروه، پروپوزال را از نظر میگذرانند. بنابراین اگر قرار باشد بخشی از پروپوزال در این مدت خوانده شود، آن بخش احتمالا چکیده و اهداف اختصاصی خواهد بود. اعضای بخش بررسی مطالعات سبک بازبینی خاص خود را دارند، اما معمولا بازبینی یک پروپوزال را با نگاهی اجمالی به بخش اهداف اختصاصی شروع میکنند. برخی از این اعضا نیز که با موضوع کلی تحقیق آشنا هستند، اما داور ویژه آن پروپوزال نیستند، ممکن است قسمت اهداف اختصاصی را قبل از جلسه بخوانند تا آمادگی بیشتری برای بحث در مورد آن پیدا کنند. درواقع یک پروپوزال خوب قادر است با تمام افرادی که آن را داوری میکنند ارتباط برقرار کند؛ نه فقط با افرادی که در رشته مرتبط با موضوع پروپوزال تخصص دارند.

مقالات مجله Scientific American میتوانند الگویی برای استاندارد طلایی نگارش پروپوزال باشند. این مقالات برای خوانندگانی نوشته میشوند که اهل علم و دانش هستند اما با موضوع آن مقاله خاص آشنایی ندارند. در این مقالات نثر نگارش ساده است ، از عبارات مخفف پرهیز میشود و هر صفحه حداقل دارای یک دیاگرام یا شکل میباشد. به کاربردن دیاگرام در پروپوزال نیز به خصوص هنگام بیان ایده های پیچیده بسیار مفید است.
هر آنچه در پروپوزال آمده است باید دقیق و واضح و منسجم باشد.

جهت دانلود پروپوزال های دانشگاه های مختلف کلیک کنید.

نباید هیچ تناقض یا مغایرتی بین بخشهای مختلف یک پروپوزال وجود داشته باشد. فراموش نکنید که پروپوزال به عنوان نمونه ای از ما حصل کاری که از محققین انتظار میرود، در نظر گرفته میشود و بودجه های تحقیقاتی در یک جو رقابتی اعطا میشوند.

بنابر این پیشنهاد می شود برای ارائه پروپوزال مناسب مراحل زیر را طی کنید .

قبل از هر کاری باید توجه کنیم که این پروپوزال را برای چه کسی یا چه نهادی تنظیم می کنیم. برخی از سازمانها یا نهادها فرمت مشخصی دارند . معمولا تحصیلات تکمیلی دانشگاه برای پایان نامه های ارشد یا دکتری فرمت مشخصی دارد که باید در آن قالب ارائه شود. بنابراین بهتر است که از همان ابتدا فرم مربوطه را دریافت کنید و بعد اقدام کنید. برای دیدن یک نمونه از این فرم ها اینجا را کلیک کنید. اگر فرمت مشخصی در دست نیست می توانید با توجه به نیاز خودتان تعریف کنید اما برخی بخشها در همه پروپوزال های تحقیقاتی لازم است.

نوشتن پروپوزال رسمی زمان بر و هزینه بر است. پروپوزال رسمی در واقع پشنهادی است که توسط یک سازمان بررسی می شود و در صورت تایید مزایا و منافعی را برای نگارنده به همراه دارد. مثلا دانشگاههای خارجی برای پذیرش دانشجوی دکترای از طریق پروپوزال تحقیقاتی تصمیم گیری می کنند در نتیجه دارا بودن یک پروپوزال رسمی می تواند منجر به دریافت بورس و پوزیشن دانشگاهی شود. برای نوشتن چنین پروپوزالی باید وقت زیادی صرف شود تا نتیجه کار قابل ارائه باشد.

داشتن یه ایده خوب برای نوشتن پروپوزال مطلوب است اما کافی نیست.تبدیل یک ایده خوب به پروپوزال مناسب و کارآمد نیازمند طی کردن مراحل مشخصی است که در مقالات بعدی در مورد آنها توضیح خواهیم داد . اما می توانید به جای پروپوزال، Draftتحقیق یا Brief Proposalرا بنویسید که ساده تر است.

Draft درواقع پروپوزال غیر رسمی است که می توانید به راحتی تهیه کنید که اصصلاحا One page Proposal هم گفته می شود. دوستانی که قصد تحقیق برای کار کلاسی دارند و یا می خواهند نوشتن پروپوزال راتمرین کنند می تونند ابتدا یه پروپوزال یک صفحه ای بنویسند.

در واقع پروپوزال یک صفحه ای به استاد راهنما کمک می کند که بتواند پاسخ سوالات زیر را بدهد:

– آیا موضوع تحقیق در حیطه تخصصی او قرار داد؟

– آیا موضوع پیشنهاد در چهارچوب زمانی دانشجو قابل انجام است؟

– آیا دانشجو در زمینه پیشنهادی ، پشتوانه علمی دارد؟

– آیا منابع کافی برای انجام تحقیق وجود دارد؟

پروپزال یک صفحه ای باید شامل موارد زیر باشد:

Candidate name (نام دانشجو)

Title (عنوان )

Aim/Objectives (اهداف تحقیق)

Research method ( روش تحقیق)

Expected outcomes (نتایج مورد انتظار)

Resources required (منابع مورد نیاز)

برای نوشتن بخش های این پروپزال باید نسبت به موضوع اشراف داشته باشید تا بتوانید عنوان مناسبی برای تحقیق پیدا کنید و روش تحقیق مناسب را بیان کنید.

جهت دانلود پروپوزال های دانشگاه های مختلف کلیک کنید.

اولين قدم براي نوشتن يك پروپوزال

چگونه يك پروپوزال بنويسيم؟

اولين قدم براي نوشتن يك پروپوزال انتخاب موضوع است و موضوع بايد داراي معيارهايي باشد كه خلاصه آنها به شرح زير است.

معيارهاي انتخاب يك موضوع تحقيقاتي چيست؟

-۱ موضوع بايد مناسبت داشته باشد: يعني موضوع جزء موضوعات اولويت دار باشد.

-۲اجتناب از دوباره‌كاري در موضوع طرح: براي اينكه بدانيم موضوع مورد تحقيق ما تكراري است يا نه و آيا ارزش تحقيق دارد يا نه، بايد متون مرتبط بررسي شود. با توجه به امكانات موجود و در دسترس، این امر كار دشواری نیست. محقق مي‌تواند با مراجعه به مقالات داخلي و خارجي، خلاصه كنگره‌ها تماس با ساير محققيني كه درخصوص موضوع پژوهش يا موضوعات مشابه كار كرده‌اند، نظري اجمالي به كارهاي ساير محققين داشته باشد. البته ذكر اين نكته لازم است كه زماني يك موضوع تكراري است كه تمامی ابعاد تحقیق و موضوع مانند هم باشند. ولي اگر از نظر زماني يا مكاني با هم متفاوت باشند، موضوع ديگر تكراري نیست.

جهت مشاهده مطالب روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی کلیک کنید.

-۳موضوع قابليت اجراء را داشته باشد: يعني آيا تمامی امكانات و شرايط لازم برای انجام تحقيق درخصوص موضوع مذبور در آن مكان فراهم است يا نه؟ و يك موضوع حتي اگر تمامی ويژگي‌هاي لازم را داشته باشد، اما قابل انجام نباشد، موضوع خوبي نخواهد بود.

-۴كاربردي و مناسب با زمان و مقرون به صرفه باشد: عملاً مطالعاتي در اولويت پژوهشي قرار دارند كه با حداقل هزينه جنبه كاربردي داشته و نتيجه آن براي برنامه‌ريزان و مديران جامعه در زمان حال يا آيندة نزديك مفيد واقع شود.

-۵نداشتن موانع اخلاقي: در مطالعاتي كه در آن جامعة مورد مطالعه انسان بوده و مداخله‌اي بر سوژه‌هاي انساني صورت مي‌گيرد، رضايت‌مندي و حفظ حرمت انساني و محرمانه نگاه داشتن اطلاعات بسيار ضروري است.

-۶مقبوليت سياسي و فرهنگي: موضوع مورد مطالعه بايد مورد پذيرش فرهنگ و عرف جامعه باشد.

نكات مهم در نوشتن عنوان موضوع (طریقه نوشتن پروپوزال)

عنوان موضوع از همة قسمتهاي كار بيشتر خواننده دارد. پس در انتخاب عنوان بايد دقت كرد و به نكات زير توجه نمود.

-۱ عنوان نبايد خيلي كوتاه و يا خيلي طويل باشد.

-۲ دربرگيرندة تمام محتويات كار تحقيقاتي باشد.

-۳از به كار بردن مخففها، اصطلاحات و كلمات غير مصطلح و كلمات انگليسي كه معادل فارسي دارند، اجتناب شود.

-۴به صورت خبري نوشته شود و از عناوين اختصاري استفاده نشود.

-۵ سال و مكان انجام تحقيق حتماً ذكر شود.

طریقه نوشتن پروپوزال

بيان مسئله يا مشكل (ضروري اجراي پژوهش)

بيان مسئله بايد مختصر و دقيق (حداكثر ۱ صفحه) و با ذكر منابع نوشته شود و در نگارش آن به نكات زير توجه كرد.

-۱ مسئله و مشكل چيست؟ با جملاتي كوتاه و شيوا ماهيت، شدت، وسعت و عوامل موثر بر مسئله را ذكر كنيد.

-۲ به پيامدهاي مسئله و خطرات ناشي از آن اشاره كنيد؟

-۳ چرا انجام پژوهش مورد نظر لازم است و با توضيح و ارائه راه حل، اهميت موضوع طرح و ضرورت آن را توجيه نمایيد.

نكته: بلافاصله پس از بيان مسئله بايد تمامی مخففها و اصطلاحات و منابع مورد استفاده در پاورقی توضيح داده و نوشته شوند.

بررسي متون (منابع)و ادبیات تحقیق

در بررسي متون با مراجعه به كتب، مجلات داخلي و خارجي، تماس با ساير محققين و استفاده از بانكهاي الكترونيك داخلي و خارجي مي‌توان مروري بر مطالعات ساير محققين در زمينه كار خود يا مشابه آن داشت و با مطالعه آنها از تجربيات و نتايج به دست آمده استفاده كرد و از متدولوژي طرح، روشهاي نمونه‌گيري و تحلیلهاي آماري آنها برای تحقق انجام يك تحقيق مفيد و درست بهره برد.

نكته: در پايان اين قسمت نيز ذكر منابع ضروري است (حداقل ۳ منبع).

جهت مشاهده مطالب روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی کلیک کنید.

اهداف، سئوالات، فرضيات (با توجه به موضوع پژوهش)

اهداف يك پروژه تحقيقاتي خلاصه آنچه كه بايد با انجام مطالعه به آن برسيم را بيان مي كند.

۱ـ هدف كلي

آنچه را كه مطالعه به طور كلي به آن دست خواهد يافت، هدف كلي مي‌گويند. هدف كلي در واقع همان عنوان مطالعه است با اين تفاوت كه با لغتهاي قابل اندازه‌گيري مثل «تعيين يا شناخت» كه معني و كاربرد دقيق و واضحتري دارند، شروع مي شود.

مثال: عنوان موضوع: بررسي ميزان شيوع كيست هيداتيك در جمعيت روستايي استان كردستان در سال ۱۳۸۵٫

هدف كلي: مانند تعيين ميزان نرخ تکفل در جمعيت استان كردستان در سال ۱۳۸۵٫

۲ـ اهداف اختصاصي (ويژه يا جزيي): اين اهداف بايد واقع‌بينانه مطرح شود و به آنچه كه مطالعه براي حل آن طرح‌ريزي شده متمركز باشند.

اهداف جزئي در واقع جزئي از هدف كلي هستند و اگر به خوبي تنظيم شوند، محقق را به طراحي روش تحقيق و نحوه گردآوري، تجزيه و تحليل و تفسير داده‌ها هدايت خواهند نمود.

هدف جزئي: نبايد از قالب هدف كلي خارج شد و بايد به جنبه‌هاي اساسي مطالعه محدود باشد.

در اهداف جزئي هم بايد از افعالي نظير تعيين كردن، مقايسه‌كردن، اثبات‌كردن، محاسبه‌كردن و برقراركردن استفاده كرد و از به كارگيري افعال مبهم نظير فهميدن، مطالعه كردن و اذعان كردن دوري نمود.

جهت مشاهده مطالب روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی کلیک کنید. طریقه نوشتن پروپوزال

مثال: در مورد مطالعه نرخ تکفل كه در هدف كلي مطرح شد، تعدادي از اهداف جزئي (اختصاصي) را مي‌توان چنين بيان كرد.

۱ـ تعيین ميزان تکفل در جمعیت استان كردستان بر حسب جمعیت روستایی و شهری.

۲ـ تعيين ميزان تکفل در جمعیت استان كردستان بر حسب ميزان تحصيلات.

طریقه نوشتن پروپوزال

نكته: در اهداف جزئي (اختصاصي) معمولاً ۲ نوع هدف با توجه به نوع مطالعه مطرح مي شوند.

۱- اهداف توصيفي: اين اهداف معمولاً نرخ تکفل در شهر و روستا و ميانگين نرخ در استان را مي‌سنجد و نتيجه آن معمولاً به صورت اعداد بيان مي شود.

۲ـ اهداف تحليلي: اين اهداف معمولاً تعيين ارتباط يا مقايسه دو موضوع را مي‌سنجد و نتيجه آن به صورت تحلیلی بيان مي شود.

مثال: تعيين ميانگين نرخ تکفل در جمعيت روستايي استان كردستان در سال ۱۳۸۵ (هدف توصيفي) ـ تعيين ارتباط بين نرخ تکفل و ميزان تحصيلات در جمعيت روستايي استان كردستان در سال ۱۳۸۵ (هدف تحليلي)

۳ـ اهداف كاربردي: معمولاً در بعضي از مطالعات هدف ديگري تحت عنوان هدف كاربردي نیز وجود دارد كه در آن نحوه به كارگيري نتايج حاصل از بررسي تحقيقات را مشخص مي كند و ساختار مشخصي ندارد.

نكته: ذكر اين نكته لازم است كه اهداف بايد تمامی قسمتهاي مسئله را آنچنان كه تحت عنوان بيان مسئله آورده شده است، در برگيرد. اگر مسئله تحقيق با دقت كافي بيان شده باشد، تنظيم اهداف آسان‌تر خواهد بود.

ذكر سئوالات تحقيق و فرضيات

در يك مطالعه توصيفي اهداف توصيفي به سئوالات توصيفي تبديل مي شوند كه معمولاً جواب آنها عدد است.

مثال: ميزان نرخ تکفل در جمعيت روستايي استان كردستان در سال ۱۳۸۵ بر حسب جنس چقدر است؟ در يك مطالعه تحليلي اهداف تحليلي به فرضيات تبديل مي‌شوند و يك فرضيه توضيح يا پيش‌گویي اين مسئله است كه چرا يك يا چند عامل، عوامل ديگر را تحت تأثير قرار مي دهند.

مثال: نرخ تکفل در جمعيت روستايي استان كردستان در افراد بي‌سواد بيشتر از افراد تحصيل كرده است.

طریقه نوشتن پروپوزال

جهت دانلود پروپوزال های دانشگاه های مختلف کلیک کنید.

جهت مشاهده مطالب روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی کلیک کنید.

بيان متغيرهاي تحقيق و تعريف عملياتي آنها

متغيرهاي يك تحقيق بسيار مهم است و در واقع هسته اصلی يك تحقيق به شمار می رود. متغيرها در واقع داده‌هایي هستند كه محقق در صدد جمع‌آوري و تحلیل است. به طور كلي، متغيرها به دو دسته اصلي كمي و كيفي تقسيم مي شوند. مبناي اين تقسيم‌بندي اين است كه متغيرهاي كمي مقادير مختلف به خود مي‌گيرند و متغيرهاي كيفي حالات مختلف به خود مي‌گيرند.

مثال: سن يك متغير كمي است و جنس يك متغير كيفي است.

متغيرهاي كمي خود به دو دسته تقسيم مي شوند:

۱ـ كمي گسسته: بين دو عدد اعشار نمي‌گيرد؛ مانند تعداد فرزندان.

۲ـ كمي پيوسته: بين دو عدد بي‌نهايت عدد و اعشار مي‌تواند قرار گيرد؛ مانند قد بين ۱۷۵ و ۱۸۰ سانتي‌متر.

متغيرهاي كيفي نيز به ۲ دسته تقسيم مي شوند:

۱ـ كيفي اسمي: برتري ترتيبي بين حالات مختلف متغير وجود ندارد؛ مانند جنس يا شغل.

۲ـ كيفي رتبه‌اي: برتري ترتيبي بين حالات مختلف متغير وجود دارد؛ مانند درجه بدخيمي‌ها يا ميزان تحصيلات.

مقياسهاي اندازه‌گيري متغيرها

گاهي در هنگام ثبت متغيرها يا در موقع تحليل آماري، كمي بودن متغير براي پژوهشگر مطلوب نیست و او مايل است که متغير مربوط را به مقياسي درآورد كه تعداد كمتري مقدار يا حالت بپذيرد؛ مانندً تبديل متغير سن به گروههاي سني يك مثال معمول است.

به طور كلي، براي متغيرها چهارنوع مقياس مختلف تعريف شده است كه عبارتند از:

۱ـ مقياس نسبتي: داراي صفر واقعي هستند و فاصله‌ها مساويند؛ مانند قد، وزن.

۲ـ مقياس فاصله‌اي: داراي صفر قراردادي هستند و فاصله‌ها كاملاً قراردادي مي شوند؛ مانند درجه حرارت.

۳ـ مقياس ترتيبي: در اين مقياس ترتيب مقادير قابل مشاهده است؛ مانند وزن از كم به زياد

۴ـ مقياس اسمي: در اين مقياس نسبت مقادير به هم، فواصل مقادير و ترتيب آنها، هيچكدام مشخص نيست و هيچكدام به هم برتري ندارند و فقط كد يا شماره‌اي به آنها تعلق يافته است؛ مانند كد ۵٫

نكته: در ثبت متغيرهاي كيفي فقط دو مقياس رتبه‌اي و اسمي مورد استفاده قرار می گیرند.

در مطالعات تحليلي يك جنبه ديگر متغيرها نيز بايد در نظر گرفته شود و آن مستقل يا وابسته بودن آنهاست.

متغير مستقل يا علت: تغييرات آن تابع تغييرات متغير ديگر نیست.

متغير وابسته يا معلول: تغييرات آن تابع تغييرات متغير ديگري است.

مثال: «بررسي تاثیر سطح تحصیلات بر روی بهره وری نیروی کار». در اين سطح تحصیلات متغير مستقل و بهره وری متغير وابسته است.

متغيرهاي مخدوش‌كننده (مزاحم): متغيرهايي هستند كه با علت و معلول هر دو در ارتباط هستند و بر روي هريك از آنها تأثير مي گذارند. مثلاً فرض كنيم كه محققي مي‌خواهد نقش سيگار را بر روي بيماريهاي قلبي و عروقي مطالعه كند. يكي از متغيرهاي مخدوش‌كننده در اين ميان استرس است كه هم مي‌تواند باعث بيماري قلبي شود و هم بر روي مصرف بيشتر سيگار اثر بگذارد.

در مطالعات تحليلي شناخت تمامی متغيرهاي مخدوش‌كننده از اهميت بسيار زيادي برخوردار است؛ زيرا اگر اثر اين متغيرها بر نتيجه مطالعه در مرحله نمونه‌گيري يا تحليل آماري خنثي نشود، نتايج حاصل قابل اطمينان نخواهد بود.

متغيرهاي زمينه‌اي: متغيرهاي مربوطه به خصوصيات فردي جمعيت نمونه را متغير زمينه‌اي مي‌گويند. اين متغيرها معمولاً در تمامی مطالعات ثبت مي‌شوند؛ مانند سن، جنس، شغل، تحصيلات و وضعيت تأهل.

در برخي از مطالعات اين متغيرها نقش متغير مستقل را بازي مي‌كنند.

جهت دانلود پروپوزال های دانشگاه های مختلف کلیک کنید.

متدولوژي تحقيق (طریقه نوشتن پروپوزال)

در اين بخش نوع مطالعه (توصيفي يا تحليلي) و جامعه موردنظر را كه تحقيق بر روي آن صورت مي‌گيرد، باید توضیح داده شود. در اين مرحله بهتر است با كمك مشاور آماری يا مشاور روش تحقيق آگاه به تجزيه و تحليل داده‌ها، حجم نمونه و روش تحلیلهای آماري را مشخص كرد.

طریقه نوشتن پروپوزال

مدت زمان لازم براي اجراي طرح

در اين قسمت زمان لازم براي اجراي طرح بايد ذكر شود و نوع و تاريخ فعاليتهاي انجام شده را در خصوص انجام طرح در جدولي زماني به نام جدول گانت كه در فرمهاي پروپوزال وجود دارد مشخص شود.

فهرست منابع:

در اين بخش مشخصات منابع مورد استفاده در متن پروپوزال ارائه مي گردد و فهرست منابع فارسي و انگليسي همراه با هم نوشته می شود.

چگونه یک پروپوزال درست بنویسیم(قسمت سوم)

۱ .عنوان واضح و مختصر باشد.

۲. مساله معین و روشن بیان شود.

۳ .محدودیت های مطالعه پیش رو بیان شود.

۴ .فرضیات به صورت دقیق و واضح بیان گردند. فرضیات قابل دفاع باشند.

۵. سوالات مورد تحقیق، فرضیات و بخش های مطالعه به صورت روشن بیان شود.

۶. سوالات مورد تحقیق و فرضیات موجود قابل دفاع باشند. این سوالات با مطالعه ی تحقیقات گذشته بدست آمده باشد.

۷. ارتباط میان پروژه ی شما و تحقیقات قبلی به طور واضح بیان شود.

۸. مطالعات قبلی به صورت خلاصه شده بیان گردد. رویه ی کار به صورت جز به جز تشریح گردد و در خور راه حل مساله باشد.

۹. جامعه و نمونه ی مورد بررسی به صورت واضح بیان شود.

۱۰. روش نمونه برداری در مطالعات آماری، به طور مناسب با پروژه انتخاب شود.

۱۱. انتخاب متغییرها به صورت مناسب صورت گیرد.

۱۲. نحوه ی جمع آوری داده تشریح شود و روشی مناسب با پاسخ مساله انتخاب شود.

۱۳. اعتبار و سطح اطمینان داده های بدست آمده شرح داده شود.

۱۴. روش آنالیز مناسب و در خور حل مساله انتخاب شود.

۱۵. ساختار جملات و نشانه گذاری ها درست صورت گیرد. نقطه های در انتهای جمله و ویرگول ها بدون فاصله قرار گیرد.

۱۶. بدون اشکال چاپی باشد. دستور زبان و املا لغات صحیح باشد.

۱۷. تمامی افراد و اشخاص ذکر شده در متن پروپوزال دارای پانویس لاتین باشند.

۱۸. در قسمت بررسی مطالعات گذشتگان فراموش نشود هر تئوری با شماره گذاری درست و ارجاع به منابع نگاشته شود.

۱۹. هر نقل قول داخل گیومه و با ارجاع درست به منابع ذکر شود.

۲۰. اشکال، جداول و روابط ریاضی شماره گذاری شوند.

۲۱. از قرار دادن فضاهای خالی بی مورد در نگارش متن خودداری کنید.

۲۲. از افعالی با مصدر «شدن» استفاده نکنید.

۲۳. سعی نمایید کلماتی نظیر افعال استمراری مانند : می نویسم را به کمک کلیدهای Shift+Cntl+4 به صورت می‏نویسم بازنویسی کنید.

جهت مشاهده مطالب روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی کلیک کنید.

نكات مهم(طریقه نوشتن پروپوزال)

۱- پروپوزال را با موضوع شروع نكنيد، بلكه عنواني مانند مثال زير را در روي جلد بياوريد و بعد متن پروپوزال را بنويسيد :

طریقه نوشتن پروپوزال

A PhD / Master Dissertation Proposal Presented to

The Department of Gerontology

Faculty of Gerontology

University Putra Malaysia

Presented By : Maryam Mobini

۲- اين نكات را در مورد انتخاب و نگارش تيتر پروژه رعايت كنيد :

الف ) سعي كنيد موضوع روشن و ساده باشد. از خوشگل كردن عنوان تحقيق خودداري كنيد !

ب ) عنوان پروژه را به صورت خلاصه اي فشرده از آن چه در ذهن داريد در نظر بگيريد. سعي كنيد با همان يك جمله عنوان پروژه بتوانيد چارچوب كلي تحقيق و هدف هايتان را به خواننده منتقل كنيد. عنوان كار شما بايد كاملاً مشخص كند كه شما مي خواهيد چه چيز را و در چه شرايطي مطالعه كنيد.

پ ) در جمله بندي عنوان پروژه دقت كنيد تا چيدمان آن طوري باشد كه آن چه اصل موضوع تحقيق شماست از فرع آن قابل تشخيص باشد. به اين دو مثال دقت كنيد:

۱- Red-haired Musicians and Their Preferences for Music Style

۲- Music Style Preferences of Red-haired Musicians

در اين جا هر دو جمله ظاهراً يك مفهوم را منتقل مي كنند:”سليقه موزيسين هاي مو قرمز در انتخاب سبک موسيقي” . اما عملاً تفاوتي بين اين دو وجود دارد و آن هم اين است كه در جمله اول ، تعبير خواننده اين است كه توجه بيشتر ما به موزيسين هاي مو قرمز است و ما اول موزيسين هاي مو قرمز را بررسي مي كنيم و بعد به سليقه موسيقيايي آن ها مي پردازيم. اما در جمله دوم بر عكس ، اولويت به سبك هاي موسيقي و سليقه موسيقيايي داده شده و موزيسين هاي مو قرمز در درجه دوم قرار دارند.

ت ) سعي كنيد كلمات اضافي را از عنوان پروژه حذف كنيد . دو مثال زير در واقع يكي هستند ، اما شماره ۲ مقبوليت بيشتري دارد :

۱- The Systematic Development which has occurred during last 50 years and has Changed the face of Southeast Asia

۲- Changes and Development in Southeast Asia

ث) در هنگام انتخاب موضوع توجه کنید که موضوع تحقیق شما باید برای کسی که پروپوزال را بررسی می کند جذاب باشد و استفاده از بودجه ی دولتی جهت انجام آن پروژه معقول به نظر برسد. به عنوان مثال اگر موضوع تحقیق شما در مورد ایران باشد، برای دولت مالزی سرمایه گذاری روی شما به عنوان دانشجو هیچ گونه توجیهی ندارد. پس سعی کنید موضوعی انتخاب کنید که در مورد مسائل کلی یا در زمینه ی مسائل مربوط به کشور مالزی باشد.

۳- در مورد (۱)هدف هايي كه از تحقيق داريد و (۲) ابژه اي كه براي مطالعه انتخاب كرده ايد(Objectives) حتماً دقت كنيد كه در رابطه كامل با هم باشند و در نگارش پروپوزال سعي كنيد كه اين رابطه را به خوبي نمايش دهید.

۴- در زمينه چگونگي انتخاب روش تحقيق نيز ، وضع به همين ترتيب است. سعي كنيد مناسب ترين ، عملي ترين ، علمي ترين و هم خوان ترين روش را براي پژوهش مورد نظرتان انتخاب كنيد.

۵- پروپوزال را تميز و با بخش بندي مناسب تحويل دهيد. سعي كنيد مرز بين عنوان ها مشخص باشد و مطالب را بر روي ۱ روي كاغذ A4 تايپ كنيد.

۶- حجم پروپوزال میبایست برای دوره های کارشناسی ارشد حداقل ۵ صفحه و برای دکتری حداقل ۸ صفحه باشد. در این میان حداقل یک صفحه به ادبیات تحقیق و حداقل یک صفحه به منابع تحقیق اختصاص دهید. سعی کنید از منابع جدید و به روز (حداقل از سال ۲۰۰۰ به بعد) استفاده نمایید و همه ی منابع پروژه فارسی زبان نباشند. هم چنین توجه بفرمایید فونت استاندارد برای متن پروپوزالTimes and New Romans با سایز ۱۲ است.

۷- از نوشتن موارد اضافه در پروپوزال ، مثل عريضه نويسي براي استاد راهنما و غيره ، جداً خود داري كنيد. از توضيح اضافه هم پرهيز كنيد.

۸- در مورد نگارش انگليسي ، حتماً درباره متن پروپوزال با يك مترجم و يا كسي كه انگليسي ادبي را به خوبي مي داند مشورت كنيد. متن پروپوزال می بایست به لحاظ علمی و ادبی هیچ غلطی نداشته باشد.

۹- پروپوزال را جدي بگيريد! سنجش علمي شما در واقع فقط از طريق پروپوزال ميسر است . پس تمام تلاش و دانش خود را براي تنظيم آن به كار بگيريد.

جهت دانلود پروپوزال های دانشگاه های مختلف کلیک کنید.

جهت مشاهده مطالب روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی کلیک کنید.

مطلب آموزشی بالا مربوط به طریقه نوشتن پروپوزال است که در سایت یونی تحلیل آن را در اختیار شما پژوهشگر عزیز قرار داده ایم.

طریقه نوشتن پروپوزال