ممكن است در يك تحقيق محقق نتواند همه ي متغيرها را به طور همزمان بررسي كند ،بنابراین يك يا چند مورد آنها را ثابت نگه مي دارد (بلوك كردن) يا اثر آنها را خنثي مي كند(تصادفي سازي) چنين متغيرهايي راكه حذف يا ثابت مي شوند متغيرهاي كنترل مي نامند. در بعضي موارد ممكن است متغيرتعديل كننده نقض متغير كنترل را نيز داشته باشد.
مثلا در بررسي تاثير آزمون هاي آموزشي برقبولي در كنكور؛متغير مستقل آزمون هاي آزمايشي ؛متغير وابسته ميزان قبولي در كنكور و متغير کنترل دراين جا رشته افراداست كه مي توانيم همه افراديكه دراين آزمايش هستند را از يك رشته ي مشخص مثلارياضي- فيزيك انتخاب كنيم. يعني اثر رشته را ثابت كنيم(بلوك كردن) يا افراد را بصورت تصادفي انتخاب كنيم كه از اين طريق اثر رشته را خنثي میكنيم(تصادفي سازي)
متغيرهايي نظير جنس, سن ؛ هوش؛ وضعيت اقتصادي – اجتماعي؛ از اين دسته از متغيرها هستند.
متغیر کنترل که به عنوان “متغیر کنترل شده” نیز شناخته می شود، عامل یا عنصری در آزمایش است که در طول مطالعه ثابت یا بدون تغییر باقی می ماند. هدف آن اطمینان از این است که هر گونه تأثیر مشاهده شده یا تغییر در متغیر وابسته (متغیر مورد سنجش یا مشاهده) ناشی از دستکاری متغیر مستقل (متغیر مورد آزمایش) است و تحت تأثیر سایر متغیرها قرار نمی گیرد.
متغیرهای کنترل در طراحی آزمایشی بسیار مهم هستند زیرا به محققان کمک می‌کنند تأثیر متغیر مستقل را بر متغیر وابسته جدا کنند. با ثابت نگه داشتن این متغیرهای کنترلی، محققان می توانند احتمال متغیرهای مخدوش کننده را کاهش دهند، این متغیرها متغیرهایی هستند که ممکن است ناخواسته بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند و منجر به نتیجه گیری نادرست شوند.
به عنوان مثال، مطالعه ای را تصور کنید که تأثیر یک کود جدید بر رشد گیاه را بررسی می کند. متغیر مستقل نوع کود (جدید در مقابل قدیمی) و متغیر وابسته ارتفاع بوته است. برای اطمینان از نتایج دقیق، محقق ممکن است متغیرهایی مانند میزان نور خورشید، آب، دما و نوع خاک را کنترل کند. با ثابت نگه داشتن این متغیرهای کنترلی در هر دو گروه گیاهان (آنهایی که کود جدید دریافت می کنند و کسانی که کود قدیمی را دریافت می کنند)، محقق می تواند اطمینان بیشتری داشته باشد که هر گونه تفاوت در ارتفاع بوته به دلیل نوع کود است و تحت تأثیر عوامل دیگر قرار نمی گیرد.
به طور خلاصه، متغیرهای کنترل با کمک به محققان در جداسازی و شناسایی اثرات واقعی متغیر مستقل بر متغیر وابسته، نقش حیاتی در تحقیقات تجربی ایفا می‌کنند.
قبل از انجام پژوهش ؛ پژوهشگر با توجه به فرضيه يا فرضيه هايي كه صورت بندي كرده است بايد تصميم بگيرد كه تاثير چه متغير يا متغيرهايي را مورد مطالعه قرار دهد و چه متغيرهايي را كنترل كند.
فرضيه: پيشرفت تحصيلي دانش آموزاني كه والدين آنها با سوادند ؛ بيشتر از پيشرفت تحصيلي دانش آموزاني است كه والدين آنها بي سواد هستند.
متغير مستقل: سواد والدين متغير وابسته: پيشرفت تحصيلي متغير كنترل: هوش
مقاله ای که در بالا آن را مطالعه کردید مربوط به بحث متغیر کنترل است؛ که تیم تحلیلی یونی تحلیل آن را برای شما عزیزان و پژوهشگران گرد آوری کرده است.
جهت مشاهده جدید ترین آموزش های ویدویی در spss کلیک کنید .
جهت دانلود فصل چهارم پایان نامه همراه با دیتا در چهار نرم افزار Pls , Lisrel , Amos , Spss کلیک کنید .
جهت دانلود پروژه و دیتا همراه با تحلیل در spss کلیک کنید .